ترمیم برخی از دندان‌ها بسیار ساده است و زمان بسیار کمی نیاز دارد. اما ترمیم برخی دیگر ممکن است هم مدت زمان زیادی بطلبد و هم پیچیدگی‌های خاص خودش را داشته باشد. برخی دندان‌ها تنها با پر کردن ساده دندان، ترمیم می‌شوند. اما برخی دیگر ممکن است به قدری آسیب دیده باشند که تنها با درمان ریشه و روکش دندان بتوان آنها را نجات داد. چیزی که در این مقاله می‌خوانید درباره ترمیم و بازسازی دندان با انواع روکش دندان است. شما با خواندن این مقاله با جنس انواع روکش‌های دندانپزشکی و همچنین کاربرد هر کدام آشنا می‌شوید.
روکش دندان چیست؟
روکش دندان (dental crown) نوعی پروتز است که برای ترمیم دندان هایی که تاجشان دچار آسیب گسترده شده استفاده می شود. از این پروتزها معمولاً پس از درمان ریشه (عصب کشی) جهت استحکام بخشی به دندان درمان ریشه شده استفاده می شود. آن ها همچنین در ساختار ایمپلنت دندان و بریج ها نیز به عنوان پروتز نهایی مورد استفاده قرار می گیرند.
روکش‌های دندانی نه تنها استحکام را به دندان‌های ضعیف برمی‌گردانند بلکه ویژگی‌های ظاهری دندان طبیعی را، چه از لحاظ زیبایی و چه از لحاظ شکل و اندازه به آن برمی‌گردانند. روکش‌ها با کمک چسب یا سِمان مخصوصی، روی دندان تراشیده شده و آماده شده نصب می‌شوند و تقریبا تا نزدیکی خط لثه را پوشش می‌دهند. برای آشنایی با انواع روکش دندان ادامه مقاله را بخوانید.
در چه مواقعی باید از انواع روکش ها استفاده کرد؟
روکش‌های دندانپزشکی کاربردهای گسترده‌ای دارند اما به طور خلاصه مهم‌ترین کاربردهای آنها عبارتند از:
- برای محافظت از دندان‌های ضعیف (معمولا دچار پوسیدگی دندان) در برابر شکستگی
- برای ترمیم و بازسازی دندانی که از قبل شکسته یا دندانی که به شدت پوسیده شده است
- برای کمک به نگه‌داشتن پل یا بریج دندانپزشکی در محل
- برای تصحیح دندان‌هایی با شکل‌های غیرطبیعی و یا دچار تغییر رنگ شدید
- برای پوشاندن ایمپلنت دندان
- گاها در طی فرآیند اصلاح طرح لبخند استفاده می شود
کابرد روکش در دندانپزشکی کودکان چیست؟
از روکش‌های دندانی همچنین برای محافظت از دندان‌های کودکان استفاده میشود. برخی از کاربردها و استفاده‌های روکش در کودکان عبارتند از:
- حمایت از دندانی که دچار پوسیدگی شده اما امکان پرکردن آن وجود ندارد
- جلوگیری از گسترش پوسیدگی دندان کودکان به خصوص در مواقعی که کودک نمی‌تواند به خوبی اصول بهداشت دهان و دندان را پیش ببرد
- پیشگیری از بی‌حسی یا بیهوشی مکرر کودکی که نیاز به ترمیم‌های مکرر دندانی دارد.
انواع روکش دندان کدامند؟
انواع مختلفی از این پروتز ها موجود است که هر کدام از جنس خاصی بوده و در موارد مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. رایج ترین انواع روکش دندان شامل تمام سرامیکی، زیرکونیا، فلز سرامیک، طلا، استیل ضد زندگ است که در ادامه هر کدام بیشتر توضیح داده شده اند.
روکش تمام سرامیک (Porcelain Crown)
در ساخت روکش های تمام سرامیک به هیچ عنوان از هیچ ماده دیگری (مخصوصا فلز) استفاده نشده است و تماما از سرامیک استفاده می شود. این امر باعث شده که به مرور زمان این روکش‌ها رنگ طبیعی خود (همرنگ دندان) را حفظ کنند و هیچ حاشیه تیره رنگی بین آنها و خط لثه مشاهده نمی‌شود. از روکش های تمام سرامیک جهت ترمیم و بازسازی دندان‌های قدامی که در طرح لبخند بیشتر به چشم می‌آیند استفاده میشود.
روکش‌های دندانی تمام سرامیک یا تمام پرسلنی از رنگ طبیعی بهتری نسبت به سایر انواع روکش دندان برخوردار هستند و ممکن است برای افرادی که به انواع فلزات یا آلیاژ های فلزی حساسیت و آلرژی دارند مناسب‌تر باشد.
روکش دندان زیرکونیا
روکش دندان زیرکونیا از دی اکسید زیرکونیوم ساخته می شود (ماده ای زیست سازگار که به دلیل استحکام و دوام شناخته شده است). این تاج ها از نظر زیبایی شناسی و مزایای عملکردی عالی هستند و امروزه به عنوان یکی از رایج ترین روکش ها شناخته می شوند.
مزایای روکش دندان زیرکونیا
- قدرت: روکش های زیرکونیا در برابر شکستگی بسیار مقاوم هستند و برای دندان های جلو و عقب مناسب هستند.
- زیبایی شناسی: روکش های زیرکونیا می توانند ظاهر دندان های طبیعی را تقلید کنند و لبخندی طبیعی و جذاب ارائه دهند.
- زیست سازگاری: زیرکونیا زیست سازگار است و خطر واکنش های آلرژیک یا تحریک لثه را کاهش می دهد.
معایب روکش زیرکونیا
- کاهش دندان: روکش های زیرکونیا در مقایسه با سایر انواع روکش نیاز به کاهش دندان بیشتری دارند.
- هزینه: تاج های زیرکونیا می توانند در مقایسه با سایر گزینه ها گران تر باشند.
روکش فلز سرامیک (Porcelain Fused to Metal Crown)
همانطور که از نام این روکش‌ها پیداست، در ساختار آنها فلز و سرامیک با هم استفاده شده است. به طور خلاصه به روکش فلز سرامیک پی اف ام (PFM) گفته میشود. در این روکش ها یک لایه سرامیک روی یک لایه فلزی را پوشانده است. استحکام و زیبایی دو ویژگی و خصیصه قابل توجه در این روکش‌ها هستند، به طوری که در ظاهر سفید و همرنگ دندان هستند و در داخل مستحکم و پایدار. به طور مشابه برای ترمیم دندان‌های پیش کناری و دندان‌های خلفی می‌توان از انواع روکش دندان فلز سرامیک استفاده کرد.
روکش دندان E-Max
روکش های E-Max از یک بلوک سرامیک لیتیوم دی سیلیکات ساخته شده اند که به دلیل استحکام و زیبایی استثنایی خود شناخته شده است. این کراون ها بسیار بادوام هستند و نتایج حاصل از نصب آن ها طبیعی به نظر می رسد.
مزایای روکش دندان ای مکس
- استحکام: روکش های E-Max جزء انواع روکش دندان هستند که فوق العاده قوی و مقاوم در برابر شکستگی بوده و برای دندان های جلو و عقب مناسب هستند.
- زیبایی: این تاج ها شفافیت عالی را ارائه می دهند و می توانند به ظاهر دندان های طبیعی شباهت زیادی داشته باشند.
- حداقل آماده سازی: روکش های E-Max به کمترین میزان کاهش نسج دندان در مقایسه با سایر انواع روکش دندان نیاز دارند.
معایب کران ای مکس
- هزینه: تاج های E-Max به طور کلی در مقایسه با سایر گزینه ها گران تر هستند.
- دسترسی محدود: این روکش ها ممکن است در همه مطب های دندانپزشکی یا لابراتوارها در دسترس نباشند.
روکش دندان طلا
کران های طلا برای دهه ها مورد استفاده قرار گرفته اند و به دلیل ماندگاری و زیست سازگاری خود شناخته شده اند. آن ها جزء انواع روکش دندان هستند که از آلیاژ طلا ساخته شده اند و مزایای منحصر به فردی دارند.
مزایا روکش دندان طلا
- دوام: روکش های طلا بسیار بادوام هستند و می توانند سال ها دوام بیاورند.
- زیست سازگاری: طلا به خوبی توسط بافت لثه تحمل می شود و خطر واکنش های آلرژیک پایینی دارد.
معایب روکش دندان طلا
- زیبایی: روکش های طلایی ظاهر فلزی مشخصی دارند که ممکن است برای دندان های قدامی گزینه خوبی نباشند
- آماده سازی دندان: روکش دندان طلایی برای تناسب بهتر نیاز به تراش قابل توجه دندان دارند که ممکن است برای برخی از بیماران مطلوب نباشد.
روکش دندان استیل ضد زنگ (s.s crown)
روکش های فولادی ضد زنگ معمولا برای دندان های شیری کودکان یا به عنوان روکش های موقت برای بزرگسالان استفاده می شود. آنها راه حلی بادوام و مقرون به صرفه ارائه می دهند. مزایا و معایب روکش های فولادی ضد زنگ:
مزایای انواع روکش دندان استیل ضد زنگ
- دوام: روکش دندان فولادی ضد زنگ در برابر سایش بسیار مقاوم هستند و می توانند نیروهای جویدن را در دندان های شیری تحمل کنند.
- مقرون به صرفه: آنها یک گزینه مقرون به صرفه در مقایسه با سایر انواع کراون ها هستند.
معایب روکش دندان استیل
- زیبایی شناسی: روکش های دندانی اس اس زنگ ظاهری فلزی دارند که ممکن است برای دندان های قابل مشاهده ترجیح داده نشود.
- عملکرد محدود: آنها عمدتاً به عنوان روکش های موقت استفاده می شوند و ممکن است مانند گزینه های دائمی زیبایی چندانی نداشته باشند.
روکش موقت دندان
انواع روکش از لحاظ ماندگاری یا مدت زمان استفاده به دو دسته دائمی و موقت تقسیم می‌شوند. از روکش‌های موقت در دو حالت استفاده میشود. در حالت اول زمانی که دندان شیری کودکان دچار آسیب شده از این روکش‌ها استفاده میشود. با کمک روکشی از جنس استیل ضد زنگ تا زمان در آمدن دندان دائمی یک روکش موقت دندانی برای محافظت از دندان آسیب دیده شیری قرار دهده میشود.
در حالت دوم بزرگسالان از یک روکش دندانی موقت استفاده می‌کنند. بعد از انجام فرآیندهایی مانند درمان ریشه دندان یا ترمیم یک دندان با پوسیدگی گسترده، و تا آماده شدن روکش دندان دائمی و مخصوص شما، یک روکش موقت برایتان نصب میشود. بعد از اینک روکش دندان دائمی شما از لابراتوار دندانسازی رسید، روکش موقت برداشته شده و به جای آن نمونه دائمی نصب میشود. روکش موقت دندان برای بزرگسالان به طور معمول در مطب متخصص ترمیمی و زیبایی گذاشته میشود و جنس آن معمولا از آکریل یا استیل ضدزنگ است.
مزایای روکش موقت دندان
- محافظت: روکش های موقت از دندان آماده شده (تراش خورده) محافظت می کنند تا زمانی که روکش دائمی آماده شود.
- برداشته شدن آسان: آنها را می توان به راحتی و بدون ایجاد آسیب به ساختار زیرین دندان جدا کرد.
معایب روکش موقت
- دوام محدود: انواع روکش دندان موقت برای مقاومت درازمدت طراحی نشده اند و ممکن است به راحتی ترک بخورند یا بشکنند.
- زیبایی شناسی: تاج های موقت ممکن است ظاهر زیبایی مانند روکش های دائمی نداشته باشند.
بهترین جنس روکش دندان چیست؟
پاسخ به این سوال به این سادگی‌ها نیست. زیرا معیارهای زیادی برای انتخاب بهترین روکش دندان وجود دارد که یکی از آنها میزان هزینه‌ای است که می‌خواهید جهت نصب روکش دندان اختصاص دهید. اما به طور کلی برای دندان‌های قدامی شما، بهترین انواع روکش دندان، روکش های تمام سرامیک هستند و برای دندان‌های خلفی روکش‌های زیرکونیا، تمام فلز و فلز سرامیک گزینه‌های مناسب‌تری هستند.
