ایمپلنت‌های دندانی بهترین روش دندانپزشکی برای جایگزین کردن دندان‌های از دست رفته هستند. ایمپلنت‌ها یک جایگزین موفق، با دوام بالا و ظاهر کاملا طبیعی هستند که جزئی از استخوان فک می‌شوند و به سلامت آن کمک می‌کنند. بخش پایه‌ای ایمپلنت دندانی جایگزین ریشه دندان از دست رفته می‌شود و سپس یک تاج دندانی با ظاهر کاملا طبیعی روی آن گذاشته می‌شود.
هدف نهایی از درمان ایمپلنت دندانی، برآوردن خواسته‌ی فرد جهت جایگزینی یک یا چند دندان همراه با تامین زیبایی، ایمنی، کارکرد و بقاء دراز مدت است.
ایمپلنت دندانی چیست؟
دندان در اساس از دو بخش تشکیل شده است: تاج (بخش بالای بافت لثه) و ریشه (بخشی از دندان که در استخوان معلق است و توسط لیگامان‌های پریودنتال -اطراف دندان- احاطه شده است که دندان را در محل نگه می‌دارند). پایه ایمپلنت دندانی یک جایگزین واقعی برای ریشه است، اما برخلاف آن در بخشی از استخوان فک که قبلا توسط دندان یا دندان‌هایی اشغال شده بود محکم قرار گرفته می‌شود.
نکته جالب در مورد ایمپلنت‌های دندانی این است که ایمپلنت واقعا در استخوان ادغام شده و جوش می‌خورد، فرآیندی که یکپارچگی استخوان (osseo-integration) نامیده می‌شود. بیشتر بخش‌های ایمپلنت دندانی از تیتانیوم خالص تجاری ساخته می‌شوند که از سال‌ها پیش در پزشکی و دندانپزشکی استفاده می‌شود، چرا که خاصیت استئوفیلی (استخوان دوستی) دارد و توسط بدن به عنوان ماده خارجی شناخته نمی‌شود. فرآیند واقعی osseo-integration در واقع یک ادغام بیوشیمیایی بین سلول‌های زنده استخوان و مواد استخوانی با یک لایه اکسید شکل گرفته در سطح تیتانیوم است.
تفاوت دندان طبیعی و ایمپلنت چگونه است؟
اطراف ریشۀ دندان طبیعی بافتی وجود دارد که دو ویژگی مهم حرکت و حس را برای دندان ایجاد می‌کند و از آنجایی که ایمپلنت ها فاقد این بافت هستند، از این مزایا محرومند. چون ایمپلنت‌ها این بافت‌ها را ندارند نمی‌توانند حرکت کنند و بنابراین در مواردی مشکلاتی به وجود می‌آورند، به طور مثال در صورتی که دندان های طبیعی فک بالا و پایین تماس مناسبی نداشته باشند می‌توانند رشد کنند، به هم برسند و تماس خوبی برقرار کنند اما ایمپلنت در این موارد نمی‌تواند حرکتی داشته باشد. از مشکلات دیگر نداشتن خاصیت حرکت این است که چون ایمپلنت نمی‌تواند همزمان با رشد سایر اجزای فک رشد داشته باشد، در افراد در حال رشد منع تجویز دارد. همچنین اگر ایمپلنت کنار دندان لق دیگری باشد دندان حرکت می‌کند و نیروی جویدن بر آن وارد نمی‌شود، اما ایمپلنت حرکتی ندارد و بنابراین تمام بار تحمل نیروها بر دوش ایمپلنت خواهد افتاد. نبود حس طبیعی در ایمپلنت نیز از دیگر تفاوت‌های دندان با ایمپلنت است.
چه کسانی کاندید مناسبی برای ایمپلنت دندان هستند؟
زمانی که ایمپلنت دندان به عنوان گزینه درمانی در نظر گرفته می‌شود، دندانپزشک باید درباره مناسب بودن شرایط بیمار برای این درمان تصمیم بگیرد. فاکتورهایی که باید ارزیابی شوند شامل موارد زیر هستند:
- سلامت بیمار (شرایط پزشکی، مصرف دارو، سن)
- عادت‌های مختلف بیمار (کشیدن سیگار، دندان قروچه کردن، رعایت بهداشت دهان)
- کیفیت و مقدار استخوان فک
معاینه‌ای کامل توسط دندانپزشک باید انجام شود تا مشخص گردد چه مقدار حجم و تراکم استخوانی در محل دندان از دست رفته وجود دارد، چرا که مقدار مشخصی از استخوان برای حمایت از ایمپلنت لازم است.
میزان موفقیت ایمپلنت‌های دندانی چقدر است؟
ایمپلنت‌های دندانی میزان موفقیت خیلی بالایی دارند. مطالعات مستند بالینی و تحقیقاتی میزان موفقیت ایمپلنت را بیش از ۹۵%، بالاتر از هر نوع دیگر از درمان‌های جایگزین دندان نشان داده‌اند. میزان موفقیت ایمپلنت حتی در نواحی با تراکم استخوانی کم، بالا است. به محض جوش خوردن ایمپلنت در استخوان، دوام آن یک عمر طول می‌کشد.
هر بیمار دارای ناحیه‌ی بی دندانی کاندید ایمپلنت‌های داخل استخوان بوده و در بیماران سالم با استخوان خوب و ترمیم زخم طبیعی، می‌توان میزان موفقیتی فراتر از 90 تا 95% را انتظار داشت.
چه کسانی نمی‌توانند ایمپلنت بگذارند؟
بعضی شرایط احتمالا بهتر است تحت عنوان ” عوامل خطرساز ” توصیف شوند، نه ” موارد عدم تجویز ” ، زیرا ایمپلنت‌ها می‌توانند تقریبا در تمام بیماران موفقیت آمیز باشند. در بعضی موارد ممکن است موفقیت ایمپلنت‌ها کمتر قابل پیش بینی باشد. دیابت شیرین (به ویژه دیابت کنترل نشده)، پوکی استخوان ، نقص ایمنی و درمان های پزشکی مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی از این موارد هستند.
آیا افراد سیگاری می‌توانند از ایمپلنت‌های دندان بهره‌مند شوند؟
میزان موفقیت ایمپلنت‌های دندان در طولانی مدت ممکن است در افراد سیگاری نسبت به غیر سیگاری‌ها کمتر باشد. سیگار کشیدن موجب کاهش تراکم و کیفیت استخوان و کاهش روند بهبود زخم می‌شود. اینکه چگونه این فاکتورها موجب کاهش عمر ایمپلنت می‌شوند واضح است. البته این بدین معنا نیست که جایگزینی ایمپلنت در افراد سیگاری ممنوع است، اما این افراد باید بدانند که اگر به این عادت خود ادامه بدهند احتمال عدم موفقیت درمان ایمپلنت افزایش می‌یابد.
آیا جایگزینی ایمپلنت دندان در افراد جوان امکان پذیر است؟
به عنوان یک قاعده کلی، جایگزین کردن ایمپلنت‌های دندان باید تا سن ۱۸ سالگی به تعویق بیفتد. در واقع این سن مرتبط با زمانی است که رشد فک کامل می‌شود.
آیا جایگزینی ایمپلنت دندان در افراد با تراکم پایین استخوان ممکن است؟
از آنجا که موفقیت درمان ایمپلنت دندان تا حد زیادی به استخوانی که ایمپلنت در آن قرار می‌گیرد بستگی دارد، در افراد با تراکم پایین استخوان احتمالا لازم است پیوند استخوان قبل از جایگزین کردن ایمپلنت انجام شود. این عمل معمولا به طور جداگانه و قبل از جایگزینی ایمپلنت انجام شده که باید به طور کامل بهبود یابد تا بتوان ایمپلنت دندان را قرار داد.
چه مراقبت‌هایی بعد از گذاشتن ایمپلنت دندانی لازم است؟
تمیز کردن اطراف دندان ایمپلنت شده به اندازه دندان‌های طبیعی مهم است. بیوفیلم باکتریایی (پلاک) همانند دندان طبیعی روی دندان ایمپلنت شده نیز جمع می‌شود پس باید به طور روزانه تمیز شود. بدون حذف روزانه پلاک دندانی ممکن است عفونت ایجاد شود که موجب از دست رفتن اتصالات ایمپلنت دندان می‌شود. این واکنش می‌تواند از نظر سرعت و شدت بسیار فجیع باشد و به سرعت موجب از دست رفتن استخوان اطراف ایمپلنت شود. از دست رفتن استخوان نیز منجر به لق شدن ایمپلنت می‌شود.
ایمپلنت‌ها هیچگاه پوسیده نمی‌شوند و هیچ کدام از مشکلات مربوط به ریشه دندان طبیعی را ندارند. تنها نگرانی واقعی در مورد ایمپلنت‌ها، بیماری‌های لثه یا فشار زیاد به ایمپلنت به دلیل عادت‌هایی نظیر دندان قروچه کردن و فشار دادن دندان‌ها روی هم است.
اجتناب از بیماری‌های لثه نیازمند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به صورت روزانه در کنار تمیز کردن تخصصی دندان‌ها هر سه یا چهار ماه یکبار برای حفظ سلامت بافت لثه اطراف ایمپلنت است.
در صورت عادت به فشار دادن دندان‌ها روی هم یا دندان قروچه کردن، برای حفظ ایمپلنت باید از محافظ‌های شبانه دندان (نایت گارد) استفاده کنید.
دندانپزشک نیز ایمپلنت‌های شما را به صورت دوره‌ای برای اطمینان از سلامت، استحکام و دوام طولانی مدت آن‌ها بررسی می‌کند.
