همه چیز درباره بلیچینگ یا سفید کردن دندان با لیزر دیود (Diode laser)

امروزه بلیچینگ دندان اغلب با استفاده از ژلی صورت می‌گیرد که در ترکیب آن هیدروژن پروکساید وجود دارد و با استفاده از روش‌ها و ابزار‌های مختلف روی دندان‌ها اعمال می‌شود. یکی از پیشرفته‌ترین روش ها برای انجام بلیچینگ دندان، استفاده از لیزر دیود (Diode) است. سفید کردن دندان ها با کمک این دستگاه فواید زیادی دارد که از میان آن‌ها می‌توان به افزایش اثربخشی درمان در کنار کاهش حساسیت دندان ها و تحریکات لثه ای اشاره کرد. آنچه در این مقاله می خوانید اطلاعات کاملی درباره بلیچینگ با لیزر دیود به عنوان بهترین و موثرترین روش سفید کردن دندان ها در مطب دندانپزشکی است.

مقدمه ای بر بلیچینگ دندان یا سفید کردن دندان ها

درمان های زیبایی محافظه کارانه یا کم تهاجم دندانپزشکی (با کمترین نیاز به تغییر و مداخله در بافت های طبیعی دندان و لثه) روز به روز بین مردم محبوب تر می شوند. بلیچینگ دندان (سفید کردن دندان) یکی از این روش های درمانی هست که در موارد تغییر رنگ دندان ها کاربرد دارد.

بلیچینگ تغییر رنگ های خارجی و داخلی دندان ها را از بین می‌برد و رنگ آن‌ها را سفید می‌سازد. با این روش می‌توان لکه‌های ناشی از غذاها و نوشیدنی ها، سن و همچنین تغییر رنگ های مربوط به برخی بیماری‌های دهانی و دندانی را برطرف نمود و سفیدی را به دندان‌ها بازگرداند.

روش‌های درمانی زیادی برای سفیدکردن دندان یا بلیچینگ در مطب و یا در منزل وجود دارد که از میان آن‌ها می‌توان به استفاده از خمیردندان‌های سفیدکننده، ژل‌ها، تری ها و … اشاره کرد.

لیزر چیست و چه تفاوتی با نور معمولی دارد؟

لیزر ، مخفف عبارت light amplification by stimulated emission ray می باشد که در واقع به معنی تحریک پرتوهای نور در یک جهت و یک سو برای دستیابی به اثر و قدرتی بسیار فراتر از نور معمولی می باشد.

استفاده از لیزر امروزه کاربرد های بسیاری در صنعت و طراحی و برش قالب ها به صورت بسیار دقیق ، موارد نظامی و دفاعی ، لوازم الکترونیکی و تلفن های همراه و حتی در اسباب بازی های کودکان دارد. اما بی شک یکی از مهمترین کاربرد های آن در پزشکی و دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی می باشد.

لیزر در دندانپزشکی و پزشکی تنها به یک شکل استفاده نمی شود و در انواع مختلف می توان از آن بهره جست. لیزرهایی که در دندانپزشکی کاربرد دارند به دو نوع پرتوان و کم توان تقسیم بندی می شوند که از انواع پرتوان لیزر ها برای برش بافت های نرم و سخت از جمله لثه و دندان استفاده می شود و انواع کم توان آن برای مواردی همچون رفع درد های سر و صورت به کار گرفته می شود.

یکی از موارد مصرف لیزر در دندانپزشکی ، تابش نور لیزر بر روی ژل های بلیچینگ است تا مواد موجود در داخل ژل را فعال کند. طیف محدودی از لیزرها را می توان برای بلیچینگ یا سفید کردن دندان ها استفاده کرد اما بهترین نوع آن لیزر دیود با طول موج 830 و 910 نانومتر می باشد.

 فرآیند بلیچینگ دندان با لیزر دیود چگونه صورت می‌گیرد ؟‌

قبل از انجام بلیچینگ رادیوگرافی دندانی بررسی می گردد تا وضعیت دندان‌های فرد مشخص گردد. سپس دندان‌ها به کمک ابزار مکانیکی تمیز  و خشک می‌شوند و لب‌ها با ابزار خاصی (رترکتور های مخصوص) مشابه با تصویر زیر از روی دندان فاصله می‌گیرند.

 لثه ی دندان هایی که قرار است ماده ی بلیچینگ بر روی آن ها قرار داده شود با ماده ای مخصوص پوشانده شده و با دستگاه لایت کیور (دستگاه مخصوص کیور یا سخت کردن کامپوزیت ها که طیف آبی نور مرئی را ساطع می کند.) سخت می شود.

سپس ژل هیدروژن پراکسید در ضخامت 1 تا 2 میلی متر روی دندان ها قرار داده می شود.

بر اساس تنظیمات طول موج و شدت اشعه لیزر، مدت زمان تابش تعیین شده و ژل بلیچینگ تحت تابش لیزر قرار می گیرد. هنگام کار چشم‌ها توسط عینک‌های مخصوص پوشانده می‌شوند تا آسیبی نبینند.

نقش ماده بلیچینگ در سفید شدن دندان ها

پراکسید هیدروژن شناخته شده ترین و پرکاربردترین ماده جهت بلیچینگ است. این ماده در حداقل زمان مابین ماتریکس ارگانیک مینا و عاج منتشر می شود. پراکسید هیدروژن با افزایش نفوذپذیری ساختار دندان، موجب افزایش حرکت یون ها مابین دندان می شود. هیدروژن پراکسید یک اکسید کننده ی قوی بوده و قادر است رادیکال های آزاد فراوانی با قدرت واکنشی زیاد را ایجاد کند.

این رادیکال های آزاد به منظور رسیدن به ثبات، با اکثر مولکول های ارگانیک دیگر واکنش می دهند و رادیکال های آزاد دیگری را ایجاد می کنند. در نهایت با شکل گیری مولکول هایی که نور کمتری جذب و میزان بیشتری از نور را منعکس می کنند،  بلیچینگ و سفید شدن دندان ها به طور موفقیت آمیزی انجام می شود.

نقش لیزر در سفید شدن دندان ها

در بلیچینگ دندان با لیزر، پروسه ی سفید کردن دندان ها بدون هیچ تغییرات شکل ظاهری (مورفولوژیک) و شیمیایی بر روی مینا و بافت های اطراف آن است. نقش لیزر در سفید کردن دندان ها، سرعت بخشیدن به فعال سازی هیدروژن پراکسید در ژل های سفیدکننده است. در واکنش به جذب انرژی لیزر، هیدروژن پراکسید به مولکول های آب و رادیکال های اکسیژن شکسته می شود.

رادیکال های آزاد اکسیژن به طور شیمیایی موجب کاهش مولکول های رنگی آلی (کروموفورها) در ماتریکس مینا می شوند و این عمل را از طریق اکسیداسیون سریع و تبدیل کروموفورها به مولکول های کوچکتر و با رنگ کمتر (less pigmented) انجام می دهند.

به طور همزمان گرمای لیزر موجب نفوذ عمیق تر ژل بلیچینگ به عاج زیرسطحی شده و اثر سفیدکنندگی را افزایش می دهد.

تفاوت سفید کردن دندان با لیزر با روش های بلیچینگ دندان بدون لیزر چیست؟

دو روش زیر به عنوان روش های معمول بلیچینگ در اکثر مطب های دندانپزشکی وجود دارند که تفاوت خاصی در تاثیر آن ها مشاهده نشده است:

• استفاده از ژل های بلیچینگ به تنهایی و بدون کاربرد ابزار جانبی برای فعال کردن آن
• بلیچینگ با روش تسریع با نور

یعنی چه زمانی که برای سفید شدن دندان ها، ژل هایی با غلظت 30 تا 40 درصد بر روی دندان ها به کار رود و چه زمانی که از روش تسریع با نور استفاده گردد، اثر گذاری مشابهی را شاهد خواهیم بود. در واقع نور با تاثیر بر روند عمل کردن یا یونیزه شدن هیدروژن پراکسید باعث تسریع انتشار ماده ی فعال در دندان و تسریع فرآیند می شود اما به جز سریع تر کردن فرآیند کلینیکی ، برتری دیگری بر روش مرسوم بلیچینگ ندارد.

این در حالیست که با استفاده از لیزر می توان به قدرت هایی در حد تاثیر گذاری ژل های حاوی هیدروژن پراکسید با غلظت بالا دست یافت. در عین حال برخلاف روش تسریع با نور ، از افزایش حرارت جلوگیری کرده، حفاظت بیشتری از لثه بعمل می آید، سبب افزایش حساسیت دندان ها نمی گردد و از تخریب جزئی ساختار مینا بخاطر وجود غلطت بالای هیدروژن پراکسید نیز جلوگیری به عمل می آورد.

بلیچینگ با لیزر دیود، چه فرقی با سفید کردن دندان ها با سایر روش های لیزری دارد؟

امروزه برخی از دستگاه‌های جهت بلیچینگ وجود دارند که طی یک جلسه می‌توانند دندان‌ها را سفید سازند. اما به خاطر وجود طول موج کوتاه و فوتون‌های پر انرژی این دستگاه‌ها،‌ ممکن است بیمار درد و حساسیت را تجربه کند.

اما تحقیقات نشان داده که استفاده از لیزر دیود بسیار بهتر است، چون در این دستگاه، طول موج به کار رفته بلند‌تر است و فوتون‌های نوری انرژی کمتری آزاد می‌کنند. پس حرارت ایجاد شده، کمتر خواهد بود. بر این اساس، مدت زمان فعال‌ سازی هیدروژن پروکساید موجود در ژل، کمی طولانی‌تر خواهد شد و احتمال تجربه درد توسط بیمار کمتر خواهد بود.

 آیا استفاده از لیزر در بلیچینگ دندان‌ها خطرناک است؟

لیزر diode‌ را می‌توان درمانی موثر و بی خطر برای بلیچینگ دندان‌های بیمار در نظر گرفت. با توجه به کاهش طول مدت درمان و احتمال بروز کمترین عوارض، استفاده از این لیزر به طور حتم رضایت و خرسندی فرد را در پی دارد.

بلیچینگ دندان با لیزر دیود چه مدت طول می‌کشد ؟

طی درمان، اشعه‌ی لیزر دیود با طول موج و شدت مشخص بر روی دندان‌ها اعمال می‌شود و با افزایش حرارت، ژل بلیچینگ تجزیه شده و فعالیتش تسریع می‌‌گردد.  طی پروسه ی درمان،‌ دندان‌ها دو الی سه درجه روشن‌تر می‌شوند.

سپس شخص نیاز دارد تا طبق معاینه و نظر دندانپزشک یک تا دو جلسه‌ی دیگر مراجعه کند تا بعد از اعمال مجدد بلیچینگ با لیزر دیود، طی دو الی سه هفته دندان‌هایی کاملا سفید و زیبا داشته باشد. این زمان ممکن است نسبت به سایر دستگاه‌ها طولانی‌تر باشد،‌ اما به خاطر انرژی کمتری که توسط فوتون‌ها آزاد می‌شود،‌ حساسیت و درد دندان‌ها به حداقل رسیده و روشی کاملا امن محسوب می شود.

 آیا در بلیچینگ دندان با کمک لیزر دیود، رنگ دندان ها روشن تر می شود؟

با بکارگیری لیزر دیود، مانند روش بلیچینگ بدون لیزر، روشن ترین رنگی که بدست می آید در حیطه ی رنگ های طبیعی یعنی B1 است. به منظور روشن شدن رنگ دندان ها به صورتی که سفیدتر از حالت طبیعی باشند ( که به آن رنگ های بلیچ اطلاق می شود ) باید از درمان های دیگر مانند لمینت دندان یا ونیرهای سرامیکی و یا کامپوزیت ونیرها استفاده گردد.

 مزایای استفاده از بلیچینگ دندان با لیزر دیود چیست؟

جلوگیری از کاهش سختی مینا

در تحقیقی که در سال 2018 در دانشگاه اصفهان انجام شد، نشان داده شده که بلیچینگ دندان ها با استفاده از لیزر دیود از یا زبری مینا یا (roughness) جلوگیری می کند و موجب کاهش و یا پیشگیری از تحلیل یا برداشت ماده ی معدنی (اچینگ) مینای دندان می گردد.

کمک به حفظ ساختار مینا

دیدود توانایی حفظ يكپارچگی ساختار مينا، كاهش تغييرات در شکل ظاهری و سطحی مينای دندان و افزايش كريستالينيتی مينای دندان را دارد كه اين مسئله مي تواند باعث محافظت از ميناي دندان و جلوگيری از تخريب ساختار آن در طول پروسه بليچينگ گردد.(منبع معتبر)

افزایش اثربخشی

به دو علت در بلیچینگ با لیزر شاهد افزایش اثربخشی پروسه ی سفیدکردن دندان خواهیم بود:

• از آنجا که رنگ برها یا ( کروموفور های موجود در ژل های فعال شونده) با لیزر قادر به جذب طول موج باریکی از لیزرهای دیود می گردند، این مسئله موجب افزایش اثربخشی بلیچینگ با لیزر دیود خواهد شد.
• تاثیر گرمای لیزر بر ماده ی بلیچ موجب می گردد که اثر سفیدکنندگی بر رنگدانه ها یا (پیگمان های رنگی) در عمق بیشتری صورت پذیرد. این مسئله به وسیله ی افزایش نفوذ به داخل عاج سطحی دندان انجام می شود که سبب افزایش اثر سفیدکنندگی دندان ها در مقایسه با روش بلیچینگ بدون لیزر می شود.

کاهش حساسیت دندان ها

از آنجا که همیشه از اشعه‌ی لیزر برای بالابردن حرارت استفاده می‌شود، ممکن است این انرژی بالا به مینای دندان‌ها آسیب بزند یا عوارضی مثل حساسیت دندانی و درد را در پی داشته باشد. اما تحقیقات نشان داده که بلیچینگ با لیزر دیود سرعت درمان را بدون تغییرات منفی بر مینای دندان کاهش می‌دهد.

بدین ترتیب در صورت استفاده از لیزر دیود برای بلیچینگ، به علت استفاده از نوری با طول موج بلند و کم توان، دردهای لثه و حساسیت های دندانی کاهش می یابد. بنابراین امروزه ثابت شده که این دستگاه یکی از معتبرترین و باارزش‌ترین منابع انرژی برای بلیچینگ دندان‌هاست.

کوتاه شدن زمان درمان

ژل بلیچینگ با تابش لیزر سریع‌تر فعال شده و همانگونه که اشاره شد، اثربخشی نیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل در دستورالعمل درمان، ژل مدت زمان کمتری بر روی سطح دندان‌ها قرار گرفته و در نتیجه زمان درمان کاهش می‌یابد و فرد راحتی بیشتری را تجربه می‌کند.

معایب و عوارض استفاده از لیزر برای بلیچینگ چیست؟

در صورت کاربرد مواد استاندارد و روش صحیح، استفاده از لیزر جهت بلیچینگ هیچ عارضه ای دربرندارد. همچنین برای این روش عیب خاصی نمی توان متصور شد مگر اینکه این روش کمی گران تر از روش های عادی است و نیاز به تجهیزات بیشتر و تخصص و مهارت دندانپزشک دارد.

 دوام بلیچینگ دندان با لیزر چقدر است؟

ماندگاری روش استفاده از لیزر در بلیچینگ بر اساس ژنتیک افراد و سبک زندگی و عادات غذایی آن ها متفاوت است. عامل مهم دیگر در دوام سفیدی دندان ها، شیوه مراقبت های بهداشت دهان و دندان ها است. دقت در حذف پلاک میکروبی، علاوه بر تاثیرات مهمی که بر سلامت دهان و دندان ها دارد، ماندگاری اثرات حاصل شده از بلیچینگ با لیزر را هم طولانی مدت تر می کند.