تمام آنچه که باید درباره اصلاح طرح لبخند بدانید

در برخی مواقع پیش آمده که حین صحبت با عده‌ای از افراد، چشمانمان روی لبخندشان مکث می‌کند و از لبخند زدنشان لذت می‌بریم. در واقع لبخند این افراد ما را به خود جذب می‌کند. گویی که آن‌ها یا به صورت طبیعی و مادرزاد یک طرح لبخند زیبا دارند، یا طی فرآیند طراحی و اصلاح طرح لبخند، صاحب چنین لبخند زیبایی شده اند.

دلیل جذاب بودن برخی لبخندها نمایان بودن فاکتورهای مهم زیبایی شناسی در آن لبخندها است. در یک طرح لبخند زیبا اصولی وجود دارد که وجود این اصول، آن‌ها را جذاب‌تر می‌کند. این اصول با گذشت زمان تغییری نمی‌کنند و تغییر مد و سلیقه، تاثیری روی آن‌ها ندارد. این پایه‌ها زیر ساختار لبخندی زیبا در هر زمان هستند.

طرح لبخند چیست؟

لبخند، توانایی هر فرد برای بروز طیفی از احساسات است و این ساختار و حرکت دندان‌ها و لب‌ها هستند که یک طرح لبخند را می‌سازند. صحبت از اهمیت لبخند حرف تازه‌ای نیست، بنابراین به همین یک نکته اشاره می‌شود که یکی از عواملی که بر روی عملکرد فرد در جامعه تاثیرگذار است، لبخند است. به همین دلیل امروزه طراحی لبخند شاید یکی از دغدغه‌های بسیاری از افراد جامعه باشد.

مهم‌ترین درمان هایی که در فرآیند اصلاح طرح لبخند انجام می‌شوند کدامند؟

در لبخندی زیبا هماهنگی کاملی بین تمامی اجزاء دندانی و صورتی به هنگام لبخند دیده می‌شود. جهت اصلاح طرح لبخند و برقراری چنین هماهنگی، طیف وسیعی از درمان‌ها انجام می شود که برخی از مهمترین آن ها عبارتند از:

بلیچینگ دندان

بلیچینگ دندانی یکی از رایج ترین روش های اصلاح طرح لبخند است و جهت سفید کردن دندان مورد استفاده قرار می گیرد. در این درمان تغییر رنگ دندان ها برطرف شده و انواع لکه های دندانی برطرف می شوند. بلیچینگ دندان به دو صورت در مطب و یا در خانه انجام داده می شود. بلیچینگ در مطب ایمن ترین و بهترین روش سفید کردن دندان ها است. اینکار مخصوصاً اگر با لیزر دیود انجام شود با نتایج بهتر و محافظه کارانه تری همراه خواهد بود.

ترمیم دندان‌ها

برخی از ترمیم های دندانی شامل موارد زیر می شود:

• رفع پوسیدگی دندان و پر کردن دندان ها
• ترمیم های اینله وانله
• باندینگ کامپوزیت به دندان ها
• بیلداپ و بازسازی دندان ها
• و …

ونیرهای سرامیکی یا لمینت دندان

لمینت ها لایه های نازکی هستند که برای بهبود دندان های تغییر رنگ یافته، شکسته، لب پر شده و … به سطح جلوی دندان ها متصل می شوند. مدت زمان طولانی است که لمینت دندان به عنوان یک درمان رایج جهت اصلاح طرح لبخند بکار می رود.

کامپوزیت ونیرها

اصلاح طرح لبخند با کامپوزیت روشی بسیار محافظه کارانه و کم هزینه تر نسبت به لمینت های دندانی است. در این روش از رزین کامپوزیت برای اصلاح جزئی دندان ها (تنها بخشی از دندان) و یا اصلاح گسترده دندان در تمام سطوح استفاده می شود. برای اصلاح طرح لبخند با کامپوزیت دندان نیازی به تراش دندان نیست و تمام مراحل در مطب دندانپزشک (بدون نیاز به لابراتوار) انجام می شود.

سایر روش های اصلاح طرح لبخند عبارتند از:

• روکش دندان در مواردی که آسیب های گسترده دندانی وجود دارد
• ارتودنسی دندان
• جراحی زیبایی لثه
• و…

 طراحی لبخند چیست و چه تعاریف یا معنایی دارد؟

طراحی لبخند یا اصلاح طرح لبخند به معنای استفاده از اصول علمی و هنری برای ایجاد یک لبخند زیبا و برطرف کردن ایرادات لبخند است. این اصول با توجه به موارد زیر شکل گرفته و یا تدوین شده اند:

البته گاه معیارهای زیبایی ممکن است از مفاهیم فرهنگی، قومی و نژادی تاثیر گرفته و با معیارهای معمول و عرف تفاوت داشته باشند.

 اهداف اصلاح و طراحی لبخند چیست؟

پیتر داوسون (Peter Dawson)  از بزرگان علم دندانپزشکی هدف از بازسازی، طراحی و اصلاح طرح لبخند را ایجاد سیستمی با ثبات دانسته که اجزای آن در صلح و هارمونی کنار یکدیگر کار می کنند.

این اجزاء شامل موارد زیر می شوند:

• دندان ها
• بافت‌های لثه‌ای
• عضلات
• مفاصل
• و استخوان‌ها

با این تعریف، طراحی لبخند را نمی‌توان جزئی جداگانه از سیستم دهان و دندان دانست. و کسب نتیجه‌ای که کلیت زیبایی و سلامتی را توامان دربرداشته باشد، مستلزم توجه به کلیه اجزای سیستم دهان و دندان ها است.

به عنوان مثال، کامپوزیت ونیرهایی که بدون توجه به فضای لثه‌ای انجام شده‌اند موجب التهاب بافت‌های لثه‌ای شده و علاوه بر سلامتی، زیبایی را نیز دچار مخاطره می‌کنند. و یا لمینت دندان و روکش‌هایی که بدون توجه به اکلوژن (نحوه روی هم آمدن دندان‌ها) و برقراری تماس‌های صحیح با دندان‌های مقابل بر روی دندان‌ها قرار داده می‌شوند، به مرور زمان موجب آسیب به عضلات و مفاصل فک می‌گردند.

 چه عواملی در زیبایی لبخند تاثیرگذارند؟

هر کدام از عوامل زیر می‌توانند در زیبایی لبخند موثر باشند:

زیبایی چهره و صورت

یکی از عواملی که در زیبایی لبخند یا طرح لبخند یک فرد تاثیر بسزایی دارد، محل قرارگیری فکین (فک های بالا و پایین) نسبت به یکدیگر است. فک پایین به طور معمول عقب‌تر و یا در داخل فک بالا قرار داشته و دندان های فک بالا جلو تر از دندان های فک پایین قرار گرفته اند.

اگر فک بالا بصورت غیر نرمال عقب‌تر از حالت عادی خود نسبت به فک پایین قرار گیرد یا بالعکس، خیلی جلو تر از حالت معمول خود باشد، فرم نا زیبایی را در طرح لبخند ایجاد می کند. این مشکلات با مراجعه به جراح فک و صورت و انجام جراحی ارتوگناتیک و ارتودنسی برای هماهنگ کردن دندان ها با وضعیت جدید برطرف شده و بدین شکل لبخند این افراد تصحیح می گردد.

زیبایی لثه

متخصصان دندانپزشکی (به خصوص متخصص ترمیمی و زیبایی دندان یا متخصصین پریو) طی فرآیند اصلاح طرح لبخند، تلاش خود را می‌کنند تا عیوب ظاهری لثه را برطرف کنند. و برای این منظور، 3 فاکتور زیر را بررسی کرده و هر نوع مشکلی در خصوص آن‌ها را اصلاح می‌کنند:

رنگ لثه در یک لبخند زیبا باید چگونه باشد؟

رنگ لثه طبیعی در یک طرح لبخند زیبا، صورتی است. و لثه‌ای که از حالت طبیعی خارج شده و ملتهب است، نمایی قرمز رنگ و نازیبا دارد. لثه‌های ملتهب معمولا با درمان جرمگیری دندان به حالت عادی خود باز می‌گردند.

گاهی لثه‌ها به طور مادرزادی حاوی رنگدانه‌هایی هستند که رنگ آن‌ها را از حالت صورتی و طبیعی خود خارج می‌کند. امروزه این گونه تغییر رنگ‌ها به کمک لیزر دندانپزشکی برطرف می‌شوند.

در یک لثه طبیعی و زیبا چه مقدار از بافت لثه باید مشخص باشد؟

در بعضی ازافراد هنگام لبخند زدن مقدار زیادی از لثه‌ها آشکار و نمایان می‌شود. این فرم از لبخند، لبخند لثه ای (gummy smile) نامیده می شود.  لبخند لثه‌ای حالتی است که در آن، هنگام لبخند زدن لب، بالایی بیش از حد به بالای دندان‌های بالایی رفته و لثه‌ها را نمایان می سازد. این وضعیت سبب ایجاد لبخندی ناخوشایند می شود.

یکی از علت های این وضعیت، بیش فعالی عضله‌ای است که لب بالایی را بالا می‌برد. گاهی اوقات، داشتن یک لب بالایی باریک سبب تشدید لبخند لثه‌ای شده و با بیشتر نمایان کردن لثه بالایی سبب بدتر شدن مشکل می‌شود.

این نوع از لبخند لثه‌ای را می‌توان به آسانی و به نحوی موثر با استفاده از تزریق ژل بوتاکس در ناحیه عضله لب بالا درمان نمود. این ماده فعالیت عضله‌ای که لب بالایی را بالا می‌برد را کم می‌کند.

از علل دیگر لبخند لثه‌ای کوچک بودن و مربعی شکل بودن دندان ها و پوشانده شدن میزان زیادی از آن ها توسط لثه‌ها است. در این حالت با جراحی زیبایی لثه و یا جراحی افزایش طول تاج می‌توان لبخند فرد را اصلاح نمود.

انحنای لثه در یک لبخند زیبا به چه شکل است؟

کانتور یا انحنای لثه‌ای شش دندان قدامی (جلویی) فک بالا نقش مهمی در زیبایی طرح لبخند ایفاء می‌کند. کانتور لثه‌‌ای معمولا زنیت لثه‌ای (gingival zenith) نامیده می شود. برای تامین زیبایی لثه‌ها، مارجین‌ها یا لبه‌های لثه‌ای دو دندان ثنایای جلویی باید در یک سطح قرار داشته باشند.

درعین حال مارجین‌های لثه‌ای این دو دندان باید کمی بالاتر از دو دندان ثنایای کناری و هم‌سطح با دندان‌های نیش باشند. مارجین‌های لثه‌ای دندان‌های ثنایای کناری 2-0.5 میلی‌متر پایین‌تر از دندان‌های ثنایای میانی و نیش‌ها قرار دارد.

در صورتی که چنین توازنی برقرار نباشد، با انجام جراحی‌ زیبایی لثه می‌توان لبه‌های لثه‌ای را تصحیح و متوازن کرد.

به طور کلی هر چقدر این عدم قرینگی به خط میانی دو دندان جلو نزدیک‌تر باشد، بیش‌تر قابل تشخیص خواهد بود. در نتیجه در دندان‌های خلفی (عقبی) لزوم این قرینه بودن کمتر خواهد بود. اما قرینه بودن کانتورهای دو دندان ثنایای میانی همیشه لازم است.

زیبایی میکرواستاتیک

منظور از زیبا سازی میکرواستتیک یا (Microstatic) طبیعی جلوه دادن دندان‌ها با در نظر گرفتن ویژگی‌ها و جزئیات هر کدام از دندان های طبیعی ما است. هر دندانی که طی فرآیند اصلاح طرح لبخند بر اساس اصول میکرواستاتیک زیباسازی شده باشد باید از هر نظر مشابه با یک دندان واقعی، زیبا باشد و مخصوصا در جزئیات تمام ویژگی های یک دندان طبیعی را داشته باشد.

برخی از فاکتورهایی که در خصوص زیبایی میکرواستاتیک مورد توجه قرار می‌گیرند عبارتند از:

برخی از پروسه‌های اصلاح طرح لبخند برای رعایت اصول میکرواستاتیک کدامند؟

در صورتی که فرم و تمامی خصوصیات آناتومی دندان ایده آل است، ولی دندان‌ها از رنگ مناسبی برخوردار نیستند، می‌توان از درمان بلیچینگ جهت بهبود رنگ استفاده کرد.

و زمانی که هم‌رنگ و هم فرم دندان‌ها نیاز به تغییر دارند، بسته به شرایط دندان از درمان هایی مانند کامپوزیت ونیر، لمینت های سرامیکی و در بعضی از موارد از روکش استفاده می شود.

زیبایی ماکرواستاتیک

در زیبایی میکرواستاتیک ما بر روی جزئیات زیبایی شناسی تک تک دندان ها تمرکز داشتیم و کاری به دندان‌های مجاور یا مجموعه ای از دندان‌ها نداریم. اما در یک طرح لبخند زیبا نه تنها تک تک دندان‌ها در نمای لبخند باید زیبا باشند که نحوه قرارگیری چند دندان با هم نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.

در واقع در زیبایی میکرواستاتیک انگار که دوربین زوم شده است و ما در نمایی نزدیک تنها می توانیم یک دندان را ببینیم و روی آن کار کنیم. اما در زیبایی ماکرواستاتیک مانند این است که دوربین از سوژه فاصله گرفته و ما نمایی کلی تر را مشاهده می کنیم. به این معنا که زیبایی ماکرواستاتیک هنگام درنظر گرفتن چندین دندان کنار هم خود را نشان می‌دهد.

زیبایی ماکرواستاتیک کلیات یک لبخند را در نظر می‌گیرد

به تعبیری کلیت دندان‌ها در قاب‌های لثه‌ای و در ارتباط با چهره‌ بیمار تصویری سه‌بعدی را ایجاد می‌کند. حالا در این تصویر سه‌بعدی آنچه اهمیت دارد نحوه‌ی چیدمان عناصر است.

اگر دندان‌ها بسیار زیبا و خوش‌رنگ و آناتومیک باشند ولی چیدمان درستی نداشته باشند، این بی‌نظمی، کل تصویر لبخند را تحت تاثیر قرارخواهد داد. مانند فردی که تک تک دندان‌هایش از نظر رنگ و فرم زیبا هستند ولی همین دندان‌ها وقتی کنار هم قرار می‌گیرند به دلیل بی نظمی لبخند زیبایی را بوجود نمی ‌آورند. مهم ترین درمان برای این جنبه از زیبایی درمان ارتودنسی می‌باشد .

 چه اصولی سبب زیباتر شدن لبخند می گردند؟

 تقارن (Symmetry)

در یک لبخند زیبا تقارن در دو طرف خط میانی صورت از اهمیت بالایی برخوردار است. دو دندان ثنایای میانی (دندان‌های پیش یا پیشین) فک بالا باید در اندازه، طول و شکل متقارن باشند.

 تراز افقی   (Horizental Alignment)

به طور ایده‌آل خط لبخند بهتر است تراز بوده و با خط افق موازی باشد.

 خط لبخند (Smile Line)

در یک طرح لبخند زیبا، هنگام لبخند زدن لبه دندان‌های فک بالا باید خط منحنی ایجاد شده توسط لب پایین را دنبال کند.

 پهنای لبخند (Smile Width)

در یک طرح لبخند باریک، دندان‌های خلفی (عقبی) اغلب در سایه هستند و این باعث تشکیل مثلث‌های تاریکی در گوشه‌های دهان می‌شود. یک اصلاح طرح لبخند با پهنای بیشتر باعث می‌شود میزان ایده‌آلی از دندان‌ها از جلو به عقب دیده شوند که این مسئله لبخند را جذاب‌تر می‌کند.

 خط لثه (Gum line)

خط لثه بالاترین نقاط در سطح لثه‌ای دندان‌های فک بالا (زنیت لثه‌ای) را به هم وصل می‌کند. این خط در دو طرف دهان باید متقارن باشد.

به طور ایده‌آل این خط می‌تواند خط لب بالا را دنبال کند که باعث می‌شود میزان بسیار کمی از لثه دیده شود یا اینکه لب بالا در جایی قرار گیرد که میزان کمی از لثه‌ها در حد ۲ میلی‌متر دیده شود.

 نسبت طلایی (Golden Proportion)

نسبت طلایی که در طبیعت و در آثار هنری وجود دارد، در یک طرح لبخند زیبا هم موجود است. این نسبت طلایی بین پهنای دندان‌های قدامی انسان (در صورتی که از روبرو دیده شود) و همچنین در نسبت طول به عرض یک دندان قدامی نرمال وجود دارد.

زمانی که طرح لبخند یک فرد از روبرو مشاهده می‌شود، پهنای هر دندان جلویی 60 درصد پهنای دندان مجاور آن است. به عنوان مثال نسبت ریاضی که بین دندان های ثنایای میانی، ثنایای کناری و نیش برقراراست: 0.6 -1 – 1.6 می باشد. رعایت این نسبت در بازسازی و اصلاح طرح لبخند و در زیبایی آن بسیار موثر است.

 شکل لبه دندانی (Incisal Edge Configuration)

در یک لبخند جوان این شکل نامنظم است، در حالی که در لبخند افراد با سن بالاتر ظاهری تخت‌تر دارد.

 زوایای بین لبه دندان‌ها (Interincisal Angles)

زوایای بین لبه‌ای، فضاهای مثلثی کوچکی بین لبه دندان‌ها هستند. وجود این فضاها نمای طبیعی‌تری را به لبخند می‌بخشد.

 لب‌ها (Lips)

لب‌ها برای دندان حکم قاب برای یک تصویر را دارند. تقارن لب‌ها می‌تواند به ایده‌آل شدن طرح لبخند کمک کند.

 لثه‌های سالم (Healthy Gums)

بافت لثه‌ها باید محکم و به رنگ صورتی روشن بوده و بدون تورم و خونریزی باشد.