عفونت ریشه دندان یکی از شکایات رایج مراجعان به مراکز دندانپزشکی است. در این نوشتار درباره علل، علائم و روش های درمان این مشکل مطالبی ذکر شده. همچنین درباره اهمیت سپردن درمان ریشه به یک اندودنتیست نیز توضیحاتی ارائه شده است که توصیه می شود حتما این بخش را نیز مطالعه بفرمایید.

منظور از عفونت ریشه دندان چیست؟

دندان ها از نظر ظاهری 3 بخش دارند. ریشه، طوق یا گردن و تاج دندان این 3 بخش هستند. ریشه دندان بخشی است که زیر خط لثه قرار دارد و نمی توانیم آن را مشاهده کنیم.

ریشه دارای کانال یا کانال هایی است که درون آن ها پالپ وجود دارد. پالپ در واقع بخش نرم دندان است که داری عروق خونی و اعصاب است. زمانی که باکتری ها به هر دلیل بعد از گذشت از لایه های پوششی دندان (مینا و عاج) وارد ریشه شوند، پالپ را آلوده می کنند. زمانی که این اتفاق بی افتد گفته می شود که عفونت ریشه ایجاد شده است.

بیشتر بخوانید: با آناتومی دندان و بخش های مختلف آن بیشتر آشنا شوید

عکس عفونت ریشه دندان

برای اینکه متوجه شوید دندانی که ریشه اش و در نهایت اطراف نوک ریشه دچار عفونت شده بهتر است به تصاویر زیر نگاهی بی اندازید. هر عکس عفونت ریشه دندان خاصی را نشان می دهد که به شکل های مشابهی دچار آسیب شده اند.

چه زمانی ریشه دندان عفونت می کند؟

به دنبال اتفاقات مختلفی ممکن است باکتری های و عوامل بیماری زا به پالپ دندان راه پیدا کنند. به عنوان مثال به دنبال پوسیدگی شدید یا شکستگی دندان امکان عفونت ریشه دندان بسیار زیاد خواهد بود. ولی در نظر داشته باشید که شایع ترین علت، پوسیدگی دندان است.

از کجا بدانیم ریشه دندانمان عفونت کرده است؟

علائمی وجود دارد که در صورت مشاهده و یا احساس آن ها می توانید به عفونت ریشه مشکوک شوید. به طور مثال موارد زیر شایع ترین علائم عفونت ریشه دندان هستند:

• دندان درد شدید
• حساسیت دندان به سرما و گرما
• تغییر رنگ دندان
• ایجاد ضایعاتی در اطراف ریشه دندان و لثه (مانند آبسه، ورم و …)
• بوی بد دهان
• احساس درد در ناحیه فک و صورت
• درد ضربان دار

عفونت ریشه چه عوارضی دارد؟

اگر مشکل ادامه دار بوده و درمان نشود تمام علائمی که تجربه می شوند به زودی چند برابر خواهند شد. درد شدیدی در ناحیه آسیب و حتی در صورت و فک احساس می شود و غیر قابل تحمل خواهد بود. همچنین عفونت به مناطق دیگر سرایت کرده و عوارض جبران ناپذیری به بار می آورد.

درمان عفونت ریشه دندان چیست؟

درمان عفونت ها جزئی انجام روت کانال تراپی است. این درمان در اصطلاح عامیانه به اشتباه با نام عصب کشی دندان شناخته می شود، توسط یک دندانپزشک عمومی باتجربه و یا یک اندودنتیست (متخصص درمان ریشه) انجام می شود.

دندانپزشک متخصص درمان ریشه، معمولا یک معاینه فیزیکی ساده انجام می دهد و برای تشخیص بهترِ مشکل پیش آمده، درخواست رادیوگرافی opg خواهد کرد. همچنین ممکن است تنها از دندانی که بیمار از علائم آن شکایت می کند رادیوگرافی پری اپیکال گرفته شود.

اندودنتیست محل عفونت ریشه دندان و شدت آن را ارزیابی کرده و مقدمات لازم برای درمان عفونت را فراهم می کند. برای اینکار بی حسی اعمال خواهد شد و سپس مراحل درمان و دسترسی به پالپ آغاز خواهد شد.

عفونت های پیچیده بهتر است توسط متخصص، درمان شوند

گاهی اوقات شخصی که با عفونت ریشه دندان روبرو است نسبت به درمان بی توجهی می کند. در چنین شرایطی امکان گسترش عفونت از کانال ریشه به فضای استخوان نگهدارنده دندان وجود دارد. عفونت می تواند در این مرحله علائم شدید تری ایجاد کند و نیازمند درمان و مداخله فوری متخصص درمان ریشه است.

متخصص درمان ریشه با مهارت و تجربه ای که دارد می تواند علاوه بر درمان عفونت ریشه دندان، عفونتی که به استخوان رسیده را نیز درمان کند. بنابراین توصیه می شود اگر با درد شدید و سایر علائم مانند تورم صورت روبرو هستید جهت درمان اصولی تر به نزد یک متخصص درمان ریشه مراجعه کنید.

جراحی ریشه

چنانچه عفونت گسترده باشد و نتوان با درمان ریشه معمولی و حتی تخصصی دندان نجات داد، عمل جراحی اندودنتیک انجام داده می شود. این جراحی عفونت را از نوک ریشه خارج کرده و بعد از آن ترمیم و مهر و موم می شود. خیلی کم پیش می آید که دندان با درمان ریشه احیا نشود و معمولاً در برخی شرایط نیاز به این عمل وجود دارد.

کشیدن دندان

چنانچه عفونت به قدری زیاد باشد که نتوان با درمان ریشه و حتی جراحی اندودنتیک آن را نجات داد تنها راه باقی مانده کشیدن دندان است. معمولا دندان های عقل به این صورت هستند و بعد از اینکه به طور جدی دچار عفونت شده باشند دندانپزشک اقدام به کشیدن آن ها می کند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره کشیدن دندان

آیا امکان درمان عفونت ریشه دندان در خانه وجود دارد؟

عفونت دندان مشکلی نیست که بتوان آن را در خانه و با روش‌های خانگی برطرف کرد. بنابراین بهتر است از درمان عفونت ریشه دندان در خانه و امتحان کردن روش‌هایی که ممکن است خطر آفرین باشند اجتناب کنیم. در عوض بهتر است به یک دندانپزشک یا ترجیحاً یک متخصص اندو یا ریشه درمانی مراجعه کنیم.

 با این حال اگر فعلا دسترسی به دندانپزشک نداریم، برای برطرف کردن برخی از علائم عفونت می‌توان دستورالعمل‌های زیر را دنبال کرد:

• تهیه داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای تسکین درد عفونت ریشه دندان.
• شستشوی دهان با آب نمک ولرم (بهتر است اینکار به آرامی و بدون وارد کردن فشار اضافی به دندان و لثه انجام شود).
• اجتناب از مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های خیلی گرم یا خیلی سرد (تا آنجایی که مقدور است).
• جویدن غذا با طرف مقابل دندانی که دچار عفونت شده است.
• تمیز کردن دندان‌ها با مسواک‌هایی که موهای نرم دارند.

آیا دندانی که درمان ریشه شده ممکن است مجدا دچار عفونت شود؟

درصد موفقیت درمان های ریشه که توسط متخصص اندو انجام میشود بسیار بالا است. با این حال در موارد نادر ممکن است درمان ریشه به خوبی انجام داده نشده باشد و یا کیفیت درمان پایین باشد. به عنوان مثال در مواقع زیر ممکن است عفونت ریشه بعد از درمان ایجاد شود:

• وجود یک کانال آلوده دندانی به دلیل کانال‌های غیر طبیعی در دندان که قبلا دیده نشده‌اند.
• وجود ترک غیر قابل تشخیص در ریشه دندان.
• فرآیند ترمیم ناقص که موجب ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت مجدد می‌شود.
• شکسته شدن روکش دندان در طول زمان که موجب ورود باکتری‌ها به داخل دندان می‌شود.
• عفونت بعد از عصب کشی اغلب با روت کانال تراپی مجدد قابل درمان است.

چطور از بروز این عفونت پیشگیری کنیم؟

در خصوص هر نوع مشکل دهان و دندان همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین باید با انجام اقداماتی مشابه موارد زیر کاری کرد که اصلا نیازی به درمان پیش نیاید (دست کم برای سایر دندان های سالم شما):

بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید

حداقل دو بار در روز دندان های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید، روزانه از نخ دندان استفاده کنید و از دهانشویه آنتی باکتریال استفاده کنید. این اقدامات به حذف پلاک و باکتری کمک می کند و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را به شدت کاهش می دهد.

معاینات منظم دندانپزشکی

برای معاینات جامع دندانپزشکی و جرمگیری دندان، به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید. این معاینات امکان تشخیص زودهنگام مشکلات دندانی و درمان سریع را برای جلوگیری از بروز هرگونه عفونت ریشه دندان فراهم می کند.

به مسائل دندانپزشکی سریعا رسیدگی کنید

اگر مشکلات دندانی مانند پوسیدگی دندان، ترک خوردگی یا شکستگی دندان را تجربه کردید، در اسرع وقت به دنبال مراقبت های دندانپزشکی باشید. مداخله زودهنگام می تواند از پیشرفت این مسائل به عفونت جلوگیری کند.

سبک زندگی سالمی برای خود ایجاد کنید

داشتن رژیم غذایی متعادل، محدود کردن مصرف تنقلات و نوشیدنی‌های شیرین، و پرهیز از محصولات دخانی می‌تواند به سلامت کلی دندان کمک کرده و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را نیز کاهش دهد.

پاسخ به سوالات رایج

آیا درد شدید دندان عقل نشان دهنده عفونت ریشه آن است؟

برخی از مراجعان با شکایت از درد شدید دندان عقل مراجعه می کنند که بعضا ممکن است حتی علائم پوسیدگی نیز نداشته باشند. در چنین مواردی احتمالاً درد مربوط به تحت فشار قرار گرفتن لثه در اطراف تاج دندان عقل است. درد لثه ممکن است به قدری شدید باشد که با درد عفونت ریشه دندان اشتباه گرفته شود. توصیه می شود افراد در این مواقع به یک متخصص لثه یا پریودنتیست مراجعه کنند.

داروی عفونت ریشه دندان چیست؟

دندانپزشک عمومی یا متخصص درمان ریشه ممکن است به عنوان یک روش درمان، برای شما آنتی بیوتیک تجویز کنند تا عفونت باکتریایی از بین برود. این به نظر متخصص شما بستگی دارد که برای شما چه نوع آنتی بیوتیکی با چه دوزی تجویز کند. اما معمولاً رایج ترین دارو آنتی بیوتیک برای عفونت ریشه دندان، آموکسی سیلین است. لطفا به این نکته توجه فرمایید که افراد میبایست حتما با دستور پزشک یا دندانپزشک اقدام به مصرف دارو برای عفونت ریشه دندان کنند.

علت عفونت ریشه دندان شکسته چیست؟

عفونت ریشه دندان شکسته، زمانی رخ می‌دهد که باکتری به پالپ دندان، داخلی ترین قسمت دندان نفوذ کند. این عفونت می تواند زمانی اتفاق بیفتد که دندان به طور قابل توجهی شکسته یا کاملا ریشه از فک خارج نشده است.

از کجا بفهمیم دندان عصب کشی شده عفونت کرده است؟

برای تعیین اینکه آیا دندان درمان شده با کانال ریشه عفونی شده است یا خیر، به دنبال علائمی مانند درد مداوم یا مکرر، تورم یا حساس شدن لثه های اطراف دندان، افزایش حساسیت به گرما و طعم یا بوی بدی باشید که از آن ناحیه منتشر می شود. تغییر رنگ دندان و هرگونه ترشح یا چرک قابل مشاهده نیز از شاخص های مهم در شناسایی عفونت ریشه دندان هستند.