عفونت ریشه دندان، نوعی بیماری دهانی ناتوان کننده است که در هنگام حمله باکتری‌ها به اتاقک پالپ و ریشه دندان به دلیل پوسیدگی دندان یا ضربه به آن اتفاق می‌افتد. بیماران مبتلا به عفونت کانال ریشه، باید فوراً اقدام به درمان ریشه دندان (یا روت کانال تراپی) کنند. زیرا هنگامی که باکتری‌ها به پالپ (یا مغز دندان) حمله کنند، می‌توانند به سرعت باعث گسترش عفونت حتی به استخوان شوند. در این مقاله به علائم ناشی از عفونت دندان (مشخصاً در ریشه دندان) می‌پردازیم و درباره احتمال عفونت دندان پس از درمان ریشه (یا به اصلاح عامیانه عصب کشی دندان) توضیحاتی ارائه خواهیم داد.

علائم هشدار دهنده عفونت ریشه دندان کدامند؟

4 علامت مشخص وجود دارند که در کنار هم می‌توانند نشان دهنده عفونت دندان از ناحیه ریشه و کانال ریشه دندان باشند. بروز این علائم باید نوعی هشدار تلقی شده و در اسرع وقت برای بررسی و درمان به دندانپزشکی (مشخصاْ به متخصص اندو یا درمان ریشه) مراجعه شود.

1. دندان درد

درد دندان هرچند که ممکن است نشان دهنده طیف وسیعی از مشکلات دهان و دندانی باشد اما مشخصه اصلی عفونت ریشه دندان است.

در پی عفونت کانال ریشه در اغلب افراد درد شدیدی ایجاد می‌شود. درد هنگام گاز گرفتن یا فشار آوردن بر روی دندان آسیب دیده حتی شدت می یابد. به علاوه، ممکن است هنگام خوردن غذا و نوشیدنی گرم یا سرد نیز، حساسیت دندان تجربه شود.

به جز درد دندان، التهاب لثه نیز می‌تواند نشانه ای از عفونت ریشه دندان باشد که اطراف دندان آسیب دیده را درگیر می‌کند.

2. تیرگی دندان

پالپ (یا مغز دندان) ممکن است به دنبال پوسیدگی و یا ضربه به دندان دچار نکروز یا تحلیل شود. این مسئله موجب می‌گردد که دندان تغییر رنگ داده و به عنوان مثال قهوه‌ای یا زرد رنگ به نظر برسد. و زمانی که پالپ دندان عفونی و آلوده شود یا تمام ریشه دندان آلوده شود، دندان به قهوه‌ای تیره، تغییر رنگ می‌دهد.

این دندان آلوده، با کمک درمان ریشه دندان (که در اصطلاح عامیانه به اشتباه به آن عصب کشی دندان گفته می‌شود) پاکسازی شده و پس از مهر و موم شدن یا سیل شدن با روش بیلداپ یا بازسازی دندان ترمیم می‌شود.

3. آبسه دندان

آبسه دندان انواع مختلفی دارد و ناشی از فعالیت باکتری‌ها است. زمانی که باکتری‌ها به داخل پالپ دندان هجوم می‌آورند و آن را آلوده می‌کنند، ساختارهای کیسه مانندی پر از چرک به نام آبسه در اطراف ریشه دندان ایجاد می‌کنند که در نهایت باعث درد، ناراحتی و بوی بد دهان می‌شود. آبسه به شکل برآمدگی یا ساختاری مشابه جوش است و در ناحیه لثه قابل مشاهده است. در چنین مواقعی ممکن است مایعی با بوی بد از آبسه خارج شود.

یک متخصص اندودنتیست آبسه‌ها را در طی درمان ریشه دندان یا روت کانال تراپی تخلیه می‌کند و به از بین رفتن عفونت ریشه دندان به همراه آبسه کمک می‌کند.

4. بوی بد دهان به صورت مزمن

بیمارانی که از عفونت کانال ریشه رنج می‌برند معمولاً بوی بد دهان دارند. اگر بوی بد دهان علی‌رغم مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از مواد شستشوی دندان، ادامه دار یا مداوم باشد، یکی از علل می‌تواند این باشد که احتمالاً عفونتی در ریشه دندان وجود دارد.

مراحل درمان عفونت ریشه دندان به چه صورت است؟

1. ویزیت دندانپزشک و تشخیص اولیه میزان عفونت ریشه دندان

همانطور که ذکر شد، اولین علائم و نشانه عفونت ریشه دندان، درد است. درد باعث می‌شود که شما به یک دندانپزشک عمومی یا متخصص درمان ریشه مراجعه کنید. دندانپزشک معاینه بالینی انجام می دهد و در گام بعدی برای تشخیص بهتر، درخواست رادیوگرافی opg می کند. دندانپزشک یا متخصص اندو با توجه به تصویر رادیوگرافی opg، تشخیص  قطعی داده و درباره اینکه دندان یا ریشه دندان چقدر عفونت کرده است با شما صحبت می کند.

2. انجام درمان ریشه دندان

متخصص میزان آسیب دندان شما را از روی تصویر opg مشخص کرده و اگر پوسیدگی باعث آلوده شدن پالپ شده باشد به شما گفته می شود که میبایست درمان ریشه یا روت کانال تراپی انجام دهید. در یک جلسه مقدمات انجام روت کانال تراپی مهیا شده و تحت بیحسی درمان کانال ریشه انجام خواهد شد.

3. ترمیم دندان روت کانال تراپی شده

پس از انجام درمان ریشه و برطرف شدن کامل عفونت ریشه دندان شما، در یک جلسه دیگر برای ترمیم و مهر و موم نهایی دندان، میبایست به متخصص ترمیمی و زیبایی مراجعه کنید. معمولا برای ترمیم دندان روت کانال تراپی شده از روکش یا درمان محافظه کارانه تری به نام بیلداپ استفاده می شود.

آیا بعد از درمان ریشه دندان ممکن است عفونت ایجاد شود؟

گرچه بروز عفونت بعد از روت کانال دندان معمول نیست اما امکان وقوع آن وجود دارد. عفونت می‌تواند در هر زمان از یک هفته تا ده روز بعد از روت کانال دندان اتفاق بیفتد. بعضی از دلایل بروز عفونت در این شرایط عبارتند از:

عفونت بعد از درمان ریشه دندان اغلب با روت کانال تراپی مجدد قابل درمان است.

درمان عفونت دندان چیست؟

عفونت دندان (یا ریشه دندان) مشکلی نیست که بتوان آن را در خانه و با روش‌های خانگی برطرف کرد. بنابراین بهتر است از درمان خانگی و امتحان کردن روش‌هایی که ممکن است خطر آفرین باشند اجتناب کنیم. در عوض بهتر است به یک دندانپزشک یا ترجیحاً یک متخصص اندو یا ریشه درمانی مراجعه کنیم.

با این حال اگر فعلا دسترسی به دندانپزشک نداریم، برای برطرف کردن برخی از علائم عفونت ریشه دندان می‌توان برخی از دستورالعمل‌های زیر را دنبال کرد:

• تهیه داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای تسکین درد عفونت ریشه دندان.
• شستشوی دهان با آب نمک ولرم (بهتر است اینکار به آرامی و بدون وارد کردن فشار اضافی به دندان و لثه انجام شود).
• اجتناب از مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های خیلی گرم یا خیلی سرد (تا آنجایی که مقدور است).
• جویدن غذا با طرف مقابل دندانی که دچار عفونت شده است.
• تمیز کردن دندان‌ها با مسواک‌هایی که موهای نرم دارند.

درمان عفونت دندان پس از روت کانال تراپی چیست؟

دندانی که بعد از کانال ریشه مجدداً آلوده شود قابل درمان است. در چنین شرایطی درمان مجدد ریشه دندان انجام داده می‌شود. در موارد معدود نیز اگر مشکل از پیچیدگی بیشتری برخوردار باشد، انجام عمل جراحی ریشه دندان موسوم به اپیکواکتومی ممکن است لازم باشد.

چرا باید در اولین فرصت ممکن عفونت دندان را درمان کنیم؟

در صورت وجود هرگونه عفونت دندان، باید حتماً درمان را آغاز کرد تا مانع از گسترش عفونت شد. هر چه عفونت بیشتر شود علائم آزاردهنده ناشی از آن نیز بیشتر و شدیدتر خواهند بود. متاسفانه این احتمال می‌رود که در صورت عدم درمان این مشکل، عفونت به سایر بافت‌ها و حتی اندام‌های حیاتی بدن نیز منتقل شود. مخصوصاً به دلیل نزدیکی دندان‌ها به مغز و اندام‌های حیاتی دیگر، امکان درگیر شدن آن‌ها نیز بیشتر خواهد شد.