کیست‌ها ممکن است در مناطق مختلفی از بدن تشکیل شوند. کیستهای اطراف دهان می‌توانند در زیر پوست، زیر لایه پوشاننده دهان، در غدد بزاقی و درون استخوان فک تشکیل شوند. چیزی که در این مقاله می‌خوانید اطلاعاتی درباره انواع کیستهای تشکیل شده در استخوان فک و نحوه درمان آن‌ها است.
کیست استخوان فک چیست؟
کیست فک یک حفره یا ساختار حفره مانندی پر از مایع است که در داخل استخوان فک شکل می‌گیرد. این کیست می‌تواند در اطراف ریشه دندان‌ها یا دندان‌های نهفته و نیمه نهفته ایجاد شود و سرطانی نیستند.
انواع کیست استخوان فک
انواع کیست استخوان فک شامل موارد زیر هستند:
- کیست پری آپیکال: شایع‌ترین نوع کیستهای فکی، کیست پری آپیکال است. این نوع کیست اطراف ریشه دندان‌ها و معمولا در نتیجه عفونت مزمن تشکیل می‌شود.
- از انواع دیگر کیست‌ها، می‌توان به کیست اطراف دندان عقل اشاره کرد.
- آخرین گروه شایع از کیستهای فک، کیستهای ادنتوژنیک هستند که از سلول‌های تشکیل دهنده دندان ایجاد می‌شوند.
عوارض کیستهای عفونی
در صورتی که کیست عفونی شود می‌تواند بسیار دردناک باشد. کیست‌ها ممکن است خیلی بزرگ شوند به طوری که به دندان‌های مجاور آسیب زده و موجب لق شدن آن‌ها شوند. همچنین کیستهای خیلی بزرگ می‌توانند در فک گسترش یابند و در موارد نادر به حدی بزرگ شوند که منجر به شکستگی فک شوند.
تشکیل کیست در دندان مولر سوم (دندان عقل)
دندان‌های نهفته مولر سوم (دندان عقل) ممکن است کیستیک شوند (توسط یک غشا یا کیست احاطه شوند) و موجب از بین رفتن استخوان فک اطراف و ایجاد عفونت شوند. تاج دندان نهفته در زیر لثه نه تنها موجب شکل‌گیری کیست می‌شود، بلکه می‌تواند مشکلاتی مثل عفونت و بیماری لثه را ایجاد کند.
درمان کیستهای استخوان فک
در مواردی که تصمیم بر نکشیدن دندان عقل نهفته باشد، معاینات باید به صورت دوره‌ای از طریق رادیوگرافی انجام شود. انجام این کار به دندانپزشک این امکان را می‌دهد که فیلم‌های قبلی و فعلی را در جستجوی تغییراتی که نشان دهنده شکل‌گیری کیست است، مقایسه کند.
اگر نشانه‌های آسیب‌شناسی مشاهده شد (در مراحل اولیه اغلب با استفاده از معاینه به کمک رادیوگرافی)، دندان مربوطه باید کشیده شده و کیست دندان توسط پاتولوژیست ارزیابی شود.
عمل جراحی برای برداشتن کیست دندان
با کمک اشعه ایکس اندازه کیست فک مشخص می‌شود و شیوه جراحی نیز معمولا بستگی به اندازه کیست دارد.
برای دسترسی به کیست معمولا برشی بر روی بافت لثه زده می‌شود. اگر کیست خیلی بزرگ نباشد، کل پوشش حفره برداشته می‌شود و برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌شود. سپس لثه بخیه می‌شود و حفره استخوانی پس از برداشتن کیست طی هفته‌ها و ماه‌های آینده به تدریج بهبود می‌یابد.
همچنین طی جراحی برحسب ضرورت، دندان‌های نهفته و نیمه نهفته، شکسته یا بد فرم ممکن است لازم باشد تا کشیده شوند.
خطرات جراحی برای برداشتن کیست فک چیست؟
مانند سایر جراحی‌های دیگر خطرات عمومی و کلی مرتبط با عمل جراحی در جراحی کیست هم وجود دارد. اما برخی از عوارض عمل به دنبال برداشتن کیست فک عبارتند از:
- مقداری خونریزی جزئی از محل بریدگی‌های داخل دهان در روز اول معمول است.
- منطقه جراحی می‌تواند آلوده شود که البته با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
- عصبی در مجرا یا مسیری در مرکز فک پایین عبور می‌کند که به لب پایین، چانه و دندان‌های پایین حس می‌دهد. این عصب ممکن است هنگام برداشتن پوشش کیست آسیب دیده یا پاره شود و در نتیجه فرد ممکن است در لب و چانه خود احساس گزگز یا بی‌حسی کند. برخی افراد ممکن است به صورت دائم حس مناطق ذکر شده را از دست بدهند.
- در موارد نادر اگر اندازه کیست بسیار بزرگ باشد ممکن است استخوان فک در حین جراحی یا بعد از آن مستعد شکستگی باشد.
- افرادی که از پروتز دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، ممکن است پس از جراحی برایشان مناسب نباشد.
