درمان ریشه دندان به عنوان آخرین راه حل را برای نجات دندان‌هایی ارائه می‌دهد که ممکن است نیاز به کشیدن داشته باشند. این درمان برای جلوگیری از، از دست دادن دندان به دلیل پوسیدگی یا عفونت ضروری است و به بیماران اجازه می‌دهد لبخند طبیعی و عملکرد دندان خود را حفظ کنند. در کلینیک دندانپزشکی آرتمان دنتال  درمان ریشه دندان با دقت و با استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای اطمینان از راحتی و بهترین نتایج برای بیماران انجام می‌شود.

آشنایی با ساختار دندان

ساختار دندان برای درک درمان ریشه دندان بسیار مهم است. یک دندان به عاج (بالای لثه) و ریشه (زیر لثه) تقسیم می‌شود. داخلی‌ترین قسمت دندان یعنی پالپ حاوی اعصاب و رگ‌های خونی است. آگاهی از این ساختارها برای درمان مؤثر دندان ضروری است.

اهمیت حفظ دندان‌های طبیعی

حفظ دندان‌های طبیعی برای حفظ عملکرد مناسب جویدن، یکپارچگی استخوان فک و سلامت کلی دهان حیاتی است. درمان ریشه دندان با درمان دندان‌های عفونی یا آسیب دیده نقش بسزایی در این امر ایفا می‌کند و در نتیجه از کشیدن دندان جلوگیری می‌کند.

درمان ریشه دندان چیست؟

منظور از درمان ریشه، درمانی است که برای نجات و حفظ دندانی که به شدت دچار پوسیدگی و یا عفونت شده است، استفاده می شود. این درمان زمانی انجام می‌شود که پالپ دندان دچار آسیب و یا عفونت شده باشد. پالپ دندان بافت نرم داخل کانال‌های ریشه‌ی دندان است که در قسمت میانی دندان (هم داخل تاج و هم در ریشه) قرار دارد و از اعصاب و عروق و بافت همبند تشکیل شده است.با انجام درمان ریشه دندان، پالپ عفونی خارج می‌شود و داخل کانال‌های ریشه با وسایل مخصوص کاملاً تمیز و فرم داد شده و نهایتا با مواد مخصوص سیل و پر می‌گردد.

چه اصطلاحاتی برای نامگذاری این درمان وجود دارد؟  

علاوه بر اصطلاح درمان ریشه، اصطلاحات علمی و درست دیگری نیز در این مورد استفاده می‌شود:

روت کانال تراپی

یکی از این اصطلاحات علمی، روت کانال تراپی (Root canal treatment) است. روت کانال تراپی عبارتی است که از دو واژه‌ “روت کانال” و “تراپی” تشکیل شده است. منظور از “روت کانال” یا کانال ریشه، حفره‌ی میانی دندان است که محل قرارگیری پالپ دندان می‌باشد. همانطور که اشاره شد پالپ دندان بافت نرمی است که حاوی اعصاب و عروق دندانی است. واژه‌ی “تراپی” نیز به معنای درمان است و به طور کلی عبارت روت کانال تراپی به معنای درمان کانال ریشه دندان می‌باشد.

درمان اندودنتیک

اصطلاح علمی دیگری که در این زمینه کاربرد دارد، درمان اندودنتیک (Endodontic treatment) و به شکل رایج‌تر درمان اندو است. “اندو” در زبان یونانی به معنای داخل و “ادنت” به معنای دندان است. عبارت درمان اندودنتیک به معنای درمان داخل دندان می‌باشد.

عصب کشی دندان

به جز نامگذاری های علمی بالا، دو عبارت مصطلح اما نادرستی که زیاد هم به کار برده می‌شوند، واژه‌های “عصب‌کِشی دندان” و “عصب‌کُشی دندان” هستند. این عبارات به طور عام به کار می‌روند اما واژه‌هایی ناصحیح و غیر‌علمی هستند. بهتر آن است که به جای استفاده از واژه عصب کشی دندان از درمان ریشه دندان استفاده شود.

درمان ریشه دندان دقیقا چه زمان هایی باید در نظر گرفته شود؟

در صورت ایجاد پوسیدگی دندان، ابتدا مینا (لایه سفید و سطحی دندان) درگیر می‌شود. با گسترش این پوسیدگی، عاج دندان (دنتین که زیر مینا می‌باشد) نیز مبتلا می‌گردد. اگر پوسیدگی حذف نشده و درمان ترمیمی انجام نشود، پوسیدگی همچنان گسترش یافته و پالپ دندان را نیز درگیر خواهد کرد و باعث التهاب و بیماری پالپ می‌گردد.

زمانی که پالپ دندان یا همان اعصاب و عروق دندانی دچار آسیب و نکروز می‌شوند، باکتری‌ها در کانال ریشه شروع به تکثیر می‌کنند و بافتی عفونی را پدید می‌آورند. در این هنگام باید بافت عفونیِ داخل ریشه خارج شود و دندان، درمان ریشه شود.

تفاوت درمان ریشه دندان با عصب کشی

در حالی که اغلب اشتباه گرفته می‌شود، درمان ریشه (روت کانال تراپی)  و عصب کشی (پالپکتومی) به طور قابل توجهی متفاوت است. درمان ریشه شامل برداشتن بافت پالپ عفونی و آب بندی کانال برای جلوگیری از عفونت مجدد است، در حالی که عصب کشی ممکن است تنها شامل برداشتن جزئی پالپ به عنوان یک راه حل موقت باشد.

 چه علائمی نشان‌دهنده‌ی نیاز به درمان ریشه است؟

علائمی که نشان می‌دهند دندان نیاز به درمان ریشه دارد یا عصب کشی دارد در واقع به دو دسته‌ تقسیم می شوند:

علائم دسته اول: زمانی که عفونت محدود به کانال‌های ریشه است:

• دردهای ممتد بخصوص دندان درد شبانه (اوضاع به این صورت خواهد بود که درد در شب افزایش می‌یابد به این دلیل که فشارخون داخل پالپ دندان در حالت خوابیده بیشتر است.)
• درد خودبخود و درد نبض‌دار ممتد
• دردهای تحریکی که پس از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های سرد و گرم ایجاد می‌شوند و ادامه می‌یابند.

علائم دسته دوم: هنگامی که عفونت علاوه بر کانال ریشه، به بافت‌های اطراف دندان نیز گسترش یافته است:

• ترشح چرک از دندان آسیب دیده
• ایجاد آبسه و یا تورم به صورت داخل‌دهانی و یا خارج‌دهانی

 آبسه چیست و چه زمانی ایجاد می‌شود؟

آبسه به معنی تجمع موضعی چرک است و این واژه تنها باید وقتی استفاده شود که علائمی از تشکیل و تجمع چرک وجود داشته باشد. آبسه‌ی دندانی را می‌توان بر اساس میزان تشکیل چرک و خروج آن، شدت درد و حضور یا عدم حضور علائم بدنی به آبسه حاد یا مزمن تقسیم بندی کرد .

آبسه حاد

علت تشکیل آبسه حاد دندان، تجمع چرک به علت بیماری‌های پالپ است که به بافت‌های اطراف ریشه رسیده، آنها را تخریب کرده و در نتیجه بدن پاسخ التهابی شدید به محرک های باکتریایی یا غیر باکتریایی حاصل از پالپ مرده داده است. در آبسه حادعلائم زیر مشاهده می‌شود:

• درد شدید نسبت به فشار ملایم ، جویدن ، لمس و ضربه وجود دارد.
• درد خود به خود از دیگر مشخصه‌های آبسه حاد است.
• گاهی بیماران تظاهراتی نظیر تب، بی‌حالی و درگیری غدد لنفاوی را نشان می دهند.
• ممکن است تورم داخل یا خارج دهانی وجود داشته باشد که این تورم به ضربه و لمس حساس است.

این یافته ها فقط در دندان‌هایی که دارای پالپ مرده هستند ایجاد می‌شوند. حذف عامل ایجاد‌کننده آبسه، حذف فشار (درصورت امکان تخلیه آبسه) و درمان ریشه باعث بهبود اکثر آبسه‌های حاد دندانی می‌شود.

آبسه مزمن

آبسه مزمن ضایعه پایدار در طولانی مدت و دارای منفذ تخلیه به مخاط دهان یا به ندرت تخلیه به سطح پوست است. شباهت به آبسه حاد دندانی دارد و بعد از مرگ پالپ ایجاد می‌شود، اما با سوراخ کردن استخوان و بافت نرم یک مسیر به مخاط دهان ایجاد می‌کند.

به علت اینکه مسیری برای تخلیه چرک ایجاد می‌شود، آبسه مزمن اغلب بدون علامت می‌باشد. فقط در مواردی آبسه مزمن باعث ایجاد درد می‌گردد که مجرای خروج چرک به علتی مسدود شده باشد، در این حالت آبسه مزمن دوباره می‌تواند به آبسه حاد تبدیل شود. حذف عامل ایجاد کننده و انجام درمان ریشه باعث بهبود در اکثر موارد می‌گردد .

بیشتر بخوانید: اطلاعات تکمیلی و هرچیزی که باید درباره آبسه دندان و لثه بدانید

 چه عواملی سبب می‌شوند پالپ دندان آسیب ببیند و نیاز به درمان ریشه ایجاد شود ؟

• پوسیدگی‌های عمیقی که ضخامت مینا و عاج را درگیر کرده‌اند و به طرف پالپ دندان گسترش یافته‌اند.
• انجام درمان‌های متعدد دندانپزشکی بر روی یک دندان (برای مثال انجام ترمیم‌های دندانی متعدد)
• آسیب‌های ناشی از ضربه، به عنوان مثال شکستگی‌ های دندانی که پالپ دندان را درگیر می‌کنند.
• ترک‌های عمیق که از ضخامت مینا عبور کرده و عمیقا داخل عاج گسترش پیدا می‌کنند.
• سایش‌های وسیع دندانی که علاوه بر مینا، حجم زیادی از عاج هم دچار سایش شده است.
• گاه وجود بیماری‌های پریودنتال هم می‌تواند احتمال ایجاد مشکلات پالپ دندان و ضرورت انجام درمان ریشه را افزایش دهد.

روش تشخیص تعداد ریشه‌ ها و کانال‌ های دندان

تعیین تعداد ریشه‌ها و کانال‌ها برای درمان موفقیت آمیز درمان ریشه بسیار مهم است. این معمولاً از طریق معاینه بالینی و تکنیک‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس ارزیابی می‌شود. هر نوع دندان دارای یک پیکربندی معمولی ریشه و کانال است که می‌تواند در بین افراد به طور قابل توجهی متفاوت باشد.

معاینه چشمی توسط دندانپزشک: معاینه بصری شامل بازرسی دندان و لثه‌های اطراف توسط دندانپزشک با استفاده از ابزارهای مختلف برای ارزیابی علائم قابل مشاهده پوسیدگی، ترک یا بیماری لثه است که ممکن است نشان دهنده مشکلات زمینه‌ای باشد که نیاز به درمان ریشه دارد.

لمس ریشه و کانال‌ها توسط دندانپزشک: لمس دندان شامل استفاده از بازخورد لمسی از ابزار برای احساس ریشه‌ها و کانال‌ها در طول عمل است. این امر به شناسایی شکل و عمق کانال‌ها کمک می‌کند که برای تمیز کردن و پر کردن دقیق آنها بسیار مهم است.

تصویربرداری اشعه ایکس: تصویربرداری با اشعه ایکس یک ابزار ضروری در درمان ریشه است. این کار به دندانپزشکان اجازه می‌دهد تا زیر سطح لثه را ببینند و تصاویر دقیقی از ریشه‌ها و کانال‌های دندان ارائه می‌دهند. این برای تشخیص مشکلات و هدایت مؤثر روند درمان ضروری است.

این موضوعات در مجموع یک نمای کلی از ملاحظات و تکنیک‌های مربوط به درمان ریشه ارائه می‌دهند و بر دقت و مراقبت لازم برای انجام موفقیت آمیز این روش دندانپزشکی تأکید می‌کنند.

ارتباط دندان درد و نیاز دندان به درمان ریشه

دندان درد اغلب نشانه مشکلات اساسی است که ممکن است نیاز به درمان ریشه داشته باشد. این درد می‌تواند ناشی از پوسیدگی عمیق، اقدامات مکرر دندانپزشکی روی دندان یا بریدگی یا ترک شدیدی باشد که به پالپ رسیده است. در صورت عدم درمان، عفونت می‌تواند باعث مرگ پالپ، افزایش درد و منجر به آبسه شود.

تعداد کانال و ریشه دندان‌ های هر فرد

تعداد کانال‌ها و ریشه‌های دندان در افراد مختلف و حتی بین دندان‌های مختلف در یک دهان متفاوت است. بیشتر دندان‌ها یک تا چهار کانال ریشه دارند. به عنوان مثال، دندان‌های آسیاب معمولاً دارای دو تا چهار کاناله هستند، در حالی که دندان‌های ثنایا معمولاً یک کانال دارند.

 مراحل انجام درمان ریشه به چه شکل است؟

• معاینه کلینیکی دندان و تهیه رادیوگرافی از آن
• انجام بیحسی و برداشت کامل پوسیدگی عاج دندان و ایجاد دسترسی به دهانه‌ی کانال‌های ریشه
• خارج کردن پالپ عفونی و تمیز کردن و شکل دادن کانال‌های ریشه به طور مکانیکی و با وسایل مخصوصی به نام فایل و همچنین به طور شیمیایی و با شستشوی مکرر کانال‌های ریشه با محلول‌های مخصوص
• پر کردن کانال‌ها با ماده‌ای لاستیکی شکل به نام گوتاپِرکا که کاملا با بدن سازگار است. جهت سیل و مهر و موم بهتر کانال ریشه، دیواره‌های کانال ریشه و همچنین گوتاپرکا به چسب مخصوصی که سیلر نامیده می‌شود آغشته می‌شود.
• قرار دادن پانسمان موقت بر روی تاج دندان

معمولا تمام این مراحل در یک جلسه انجام می‌شود و در جلسه‌ی دوم جهت بازسازی دندان اقدام می‌گردد. این بازسازی می‌تواند به صورت مستقیم یعنی بیلداپ (با مواد آمالگام یا کامپوزیت‌های دندانی) و یا به طور غیر مستقیم  یعنی روکش کردن دندان باشد.

 درمان ریشه دندان در چند جلسه انجام می‌شود؟

بسیاری از اوقات کلیه‌ مراحل انجام درمان ریشه در یک جلسه انجام می‌شود. اما گاه به دلایل مختلف مانند وجود عفونت مزمن و یا وجود ترشحات عفونی داخل کانال ، نیاز است که درمان در دو جلسه و یا حتی بیشتر کامل گردد. در این موارد در فواصل بین جلسات درمانی، ماده‌ا‌ی دارویی که خاصیت ضدعفونی‌کنندگی نیز دارد، در داخل کانال ریشه قرار داده می‌شود.

فواید و مزایای درمان ریشه دندان چیست؟

به طور کلی روت کانال تراپی یا همان عصب کشی دندان در زبان عامه، چندین مزیت به همراه دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• تسکین درد و ناراحتی ایجاد شده به دنبال عفونت
• حفظ دندان طبیعی شما و عدم نیاز به کشیدن دندان (از مهم ترین مزایای درمان ریشه دندان)
• بازیابی عملکرد طبیعی دندان (کمک به جویدن)
• پیشگیری از بدتر شدن عفونت یا افزایش عوارض

خطرات و عوارض درمان ریشه دندان چیست؟

مانند هر روش دندانپزشکی یا حتی پزشکی دیگری، خطرات و عوارض بالقوه ای در ارتباط با روت کانال تراپی وجود دارد. در حالی که این موارد نادر هستند، اما بسیار مهم است که از آنها آگاه باشید. برخی از خطرات و عوارض احتمالی درمان ریشه دندان احتمالی عبارتند از:

• حذف ناقص بافت عفونی که منجر به عفونت مجدد ریشه دندان می شود.
• آسیب به بافت های اطراف مانند اعصاب یا رگ های خونی.
• شکستگی یا ضعیف شدن دندان در طول درمان.
• واکنش های آلرژیک به مواد مورد استفاده در طول درمان.

البته در نظر داشته باشید که دندانپزشک شما (متخصص درمان ریشه دندان) این خطرات احتمالی را با شما در میان می گذارد و اقدامات احتیاطی لازم را برای به حداقل رساندن چنین خطراتی در نظر خواهد گرفت.

چالش ‌هایی که دندانپزشکان در حین درمان ریشه دندان برخورد می ‌کنند:

درمان ریشه چندین چالش را به همراه دارد که عبارت‌اند از:

 اختلاف در آناتومی کانال: کانال‌ها ممکن است شکل غیرعادی داشته باشند که تمیز کردن و پر شدن کامل آنها را دشوار می‌کند. برخی از کانال‌ها نیز ممکن است پنهان باشند و برای شناسایی نیاز به تکنیک‌های خاصی دارند.

 ریشه‌های چندگانه و به هم پیوسته: برخی از دندان‌ها مانند دندان‌های آسیاب دارای چندین ریشه هستند که می‌توانند به یکدیگر متصل شوند که فرایند حصول اطمینان از برداشتن تمام پالپ و آب بندی مناسب هر کانال را پیچیده می‌کند.

این عناصر نیاز به ارزیابی دقیق و درمان توسط اندودنتیست‌های ماهر دارند تا از درمان مؤثر کانال ریشه اطمینان حاصل شود که اهمیت ابزارهای تشخیصی پیشرفته و تکنیک‌های درمانی در دندانپزشکی مدرن را برجسته می‌کند.

علت گرفتن روکش بعد از درمان کانال و ریشه دندان

پس از کانال ریشه، دندان معمولاً ضعیف‌تر و مستعد شکستگی است. قرار دادن روکش روی دندان به بازیابی استحکام، عملکرد و ظاهر آن کمک می‌کند. روکش دندان را می‌پوشاند تا از آسیب یا پوسیدگی بیشتر محافظت کند و آن را به عملکرد کامل خود بازگرداند که برای جویدن و حفظ تراز مناسب با دندان‌های دیگر بسیار مهم است. علاوه بر این، روکش به مهروموم شدن دندان کمک می‌کند و از ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت‌های جدید جلوگیری می‌کند.

علل تغییر رنگ دندان‌ های جلو پس از درمان ریشه

دندان‌های جلو ممکن است پس از درمان ریشه به دلایل مختلفی تغییر رنگ دهند:

 مواد داخل دندان: موادی که برای پرکردن دندان در طول درمان ریشه دندان استفاده می‌شود، مانند گوتاپرکا و سیلر، گاهی اوقات می‌توانند به تغییر رنگ کمک کنند.

 بقایای پالپ: اگر بافت پالپ باقی بماند یا محفظه پالپ به طور کامل تمیز نشود، می‌تواند تجزیه شود و دندان را لکه دار نشان دهد.

 آسیب و مصرف دارو: آسیب اصلی به دندان یا داروهای خاصی که در طول درمان استفاده می‌شود نیز می‌تواند منجر به تغییر رنگ شود.

این تغییر رنگ به ویژه در دندان‌های جلویی قابل توجه است زیرا هنگام لبخند زدن یا صحبت کردن بیشتر دیده می‌شوند. درمان‌هایی برای رفع این مشکل شامل قرار دادن لمینت یا روکش روی دندان آسیب دیده است که نه تنها ظاهر را بهبود می‌بخشد بلکه باعث استحکام دندان درمان شده نیز می‌شود.

عواملی باعث شکست درمان ریشه می ‌شوند:

درمان‌های کانال ریشه معمولاً موفقیت‌آمیز هستند، اما ممکن است به دلایل مختلفی شکست بخورد:

•  تمیز کردن ناقص: اگر کانال‌های ریشه به طور کامل تمیز یا کاملاً آب بندی نشده باشند، باکتری‌های باقی مانده می‌توانند باعث عود مجدد عفونت شوند.
•  آناتومی پیچیده کانال: کانال‌های از دست رفته یا ناشناخته به دلیل آناتومی پیچیده می‌تواند منجر به درمان ناقص شود.
•  ترک‌های دندان: ترک‌های ریز در دندان می‌توانند به باکتری‌ها اجازه نشت و پس از درمان مجدداً کانال را آلوده کنند.
•  تأخیر در قرار دادن روکش: تأخیر در قرار دادن روکش یا ترمیم دائمی می‌تواند منجر به آلودگی یا آسیب به دندان شود و درمان ریشه را تضعیف کند.
•  تجزیه مواد آب بندی: با گذشت زمان، مواد آب بند می‌توانند شکسته یا منقبض شوند و به باکتری‌ها اجازه دهند دوباره وارد کانال ریشه شوند.

جلوگیری از نیاز به درمان ریشه

در حالی که نمی‌توان از همه درمان‌های ریشه جلوگیری کرد، چندین مرحله وجود دارد که می‌توانید برای کاهش احتمال نیاز به آن انجام دهید:

 بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید: مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن پلاک را از بین می‌برد و از پوسیدگی دندان و بیماری لثه که از علل اصلی آسیب پالپ هستند جلوگیری می‌کند.

 از فلوراید استفاده کنید: فلوراید مینای دندان را تقویت می‌کند و به مقاومت در برابر پوسیدگی کمک می‌کند.

 معاینات منظم دندانپزشکی: مراجعه مکرر به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن به تشخیص مشکلات قبل از رسیدن به پالپ دندان کمک می‌کند.

 از دندان‌های خود محافظت کنید: استفاده از محافظ‌های دهان در طول ورزش و پرهیز از غذاهای سفت و آب نبات می‌تواند از آسیب‌های فیزیکی که ممکن است به درمان ریشه دندان نیاز داشته باشد جلوگیری کند.

 مشکلات را زودتر برطرف کنید: درمان زودهنگام پوسیدگی و سایر مشکلات دندانی می‌تواند از بدتر شدن آنها و تأثیر بر پالپ دندان جلوگیری کند.

با درک عواملی که می‌توانند منجر به نارسایی کانال ریشه شوند و انجام اقدامات پیشگیرانه، می‌توانید خطر نیاز به این نوع درمان دندانپزشکی را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.

سؤالات متداول درمان ریشه دندان

عصب کشی دندان چقدر طول می کشد؟

 طول عمل بسته به پیچیدگی سیستم ریشه و دندان خاص می‌تواند متفاوت باشد. به طور کلی، حدود 90 دقیقه تا چند ساعت طول می کشد که در یک یا دو بازدید تقسیم می‌شود.

 چرا دندان من نیاز به کانال ریشه دارد؟

 زمانی که پالپ داخل دندان شما به دلیل پوسیدگی عمیق، اقدامات مکرر دندانپزشکی روی دندان یا ترک یا بریدگی در دندان ملتهب یا عفونی شود، کانال ریشه ضروری است.

آیا بعد از درمان ریشه دندان دندان من ضعیف ‌تر می ‌شود؟

 بله دندان به طور کلی پس از برداشتن پالپ ضعیف‌تر است. به همین دلیل است که اغلب برای ایجاد استحکام و محافظت در برابر شکستگی‌های آینده روکش توصیه می‌شود.

 آیا کودکان می ‌توانند درمان ریشه انجام دهند؟

 بله درمان‌های کانال ریشه را می‌توان روی دندان‌های کودکان انجام داد، به‌ویژه در مواردی که دندان در اثر آسیب یا پوسیدگی آسیب دیده باشد اما ریشه به طور کامل رشد نکرده باشد.

آیا درمان ریشه دائمی است یا نیاز به مراقبت‌ های خاصی دارد؟

درمان کانال ریشه یک درمان دائمی است، اما دندان ترمیم شده نیاز به مراقبت مداوم دارد. معاینات منظم دندانپزشکی و رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند عمر دندان درمان شده را به طور نامحدود افزایش دهد.

مراقبت های بعد از روت کانال تراپی چه هستند؟

پس از درمان ریشه دندان، مراقبت مناسب از دندان برای اطمینان از بهبودی سریع و اصولی ضروری است. برای دستیابی به این مهم، میبایست مراقبت های زیر را در نظر داشت:

• تا چند روز از جویدن غذاهای سفت یا چسبنده خودداری کنید و رژیم غذایی پیشنهادی دندانپزشک خود را رعایت کنید.
• داروهای مسکن برای کاهش درد دندان پس از عصب کشی را مصرف کنید.
• با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.
• در تمام قرارهای بعدی با دندانپزشک خود شرکت کنید.
• هر گونه علائم یا نگرانی غیرعادی را به سرعت به دندانپزشک خود گزارش دهید.

بیشتر خوانید: تمام مراقبت ‌های بعد از درمان ریشه دندان دندان (بایدها و نبایدهای مهم)

 چرا پس از درمان ریشه احتمال بروز درد وجود دارد؟

در بعضی موارد، پس از انجام درمان ریشه تا چند روز ممکن است درد وجود داشته باشد. احتمال بروز این درد زمانی بیشتر خواهد بود که قبل از شروع درمان ریشه، دندان با درد و التهاب همراه بوده است.

در حین انجام درمان ریشه، اعصاب و عروق پالپ از کانال ریشه قطع شده و خارج می‌شوند و دیواره‌های کانال ریشه تمیز و فرم داده می‌شوند. تمامی این تحریکات ممکن است زخم و التهاب را در انتهای ریشه دندان در ناحیه‌ی استخوان ایجاد کند و درد را باعث شود. البته همانطور که اشاره شد این دردها با مصرف داروهای تجویزی توسط دندانپزشک برطرف خواهد شد.

آیا دندان من در حین یا پس از روت کانال تراپی دردی احساس خواهد کرد؟

 اکثر بیماران به لطف داروهای بی حسی مدرن، درد کمی را در طول عمل تجربه می‌کنند. بعد از عمل، حساسیت به لمس طبیعی است که می‌توان با مسکن‌های بدون نسخه کنترل کرد.

 چه مدت بعد از درمان ریشه می ‌توانید به فعالیت ‌های معمولی بپردازید؟

 اکثر بیماران می‌توانند روز بعد به فعالیت‌های عادی خود بازگردند. توصیه می‌شود از جویدن روی دندان درمان شده تا زمانی که به طور کامل ترمیم نشده است خودداری کنید تا از هر گونه آسیبی جلوگیری شود.

 آیا درد بعد از درمان ریشه طبیعی است؟

 احساس کمی ناراحتی برای چند روز پس از درمان ریشه طبیعی است. این ناراحتی معمولاً با داروهای مسکن بدون نسخه قابل کنترل است.

چه شرایطی بر درمان ریشه دندان تاثیر می گذارند؟

• دیابت: دیابت یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مزمن است که انسان‌ها در سراسر جهان تحت تاثیر آن قرار می گیرند. به طور کلی در افراد دیابتی وجود ضایعات انتهای ریشه با شیوع بالاتری مشاهده شده است. ترمیم ضایعات باقی مانده به طور قابل توجهی با درجه قند دیابتی ها مرتبط است، از این رو افراد با میزان قند بالا تر و با عفونت دندان قبلی ترمیم آهسته‌تری دارند. اما در طولانی‌مدت، نتایج بلند مدت درمان ها عموماً بین افراد دیابتی و غیر دیابتی تفاوتی را نشان نداده است.
• افزایش فشار خون: به نظر می رسد افزایش فشار خون با کاهش ماندگاری دندان‌هایی که درمان ریشه شده‌اند ارتباط دارد، یعنی این بیماران به طور قابل‌توجهی شانس کمتری برای نگهداری دندان‌های درمان ریشه شده به مدت طولانی در دهان‌شان دارند.
• سیگار کشیدن: مشکلات سلامت دهان افرادی که سیگار مصرف می‌کنند، شامل افزایش بیماری‌های پریودنتال، ضایعات پیش بد خیم و بدخیم دهانی به خوبی ثبت شده‌اند. اخیرا به ارتباط بین سیگار و بیماری‌های پالپ توجه شده است. سیگار همچنین با شیوع بالای ضایعات اطراف ریشه دندان در ارتباط است.

نیاز به درمان ریشه با افزایش مدت زمان کشیدن سیگار بیشتر می‌شود و در افرادی که بیش از ۹ سال قبل از زمان ارزیابی، سیگار را ترک کرده‌اند کاهش می‌یابد. سیگار همچنین باعث افزایش بروز درد و یا تورم بعد از جراحی‌های مرتبط با روت کانال تراپی می‌شود.

جایگزین درمان عصب کشی دندان چیست؟

در برخی موارد، روت کانال تراپی ممکن است بهترین گزینه درمانی پیش رو نباشد. دندانپزشک معمولاً وضعیت خاص هر بیمار را با دقت ارزیابی می کند و در صورت لزوم درمان های جایگزین را به ایشان توصیه می کند. برخی از جایگزین های درمان ریشه دندان عبارتند از:

• کشیدن دندان و به دنبال آن کاشت ایمپلنت دندان، بریج دندان یا دندان مصنوعی
• جراحی اندودنتیک، مانند اپیکواکتومی.
• آنتی بیوتیک درمانی و مدیریت درد برای تسکین موقت.

ضروری است که در مورد این جایگزین ها با دندانپزشک خود صحبت کنید تا تصمیمی آگاهانه در مورد سلامت دندان خود بگیرید.

 آیا داروهای آنتی بیوتیک ‌می‌توانند نقش درمان را برعهده داشته باشند؟

به استثنای بیماران دارای سیستم ایمنی سرکوب شده، داروهای آنتی بیوتیک نقش درمان و بهبودی فرد را بر عهده ندارد. این داروها به بدن کمک می‌کنند تا با کنترل و از میان بردن میکروارگانیسم‌هایی که به طور موقت بر دفاع بدن غلبه نموده‌اند، باعث برقراری دوباره تعادل بین سیستم دفاعی و ایمنی فرد از یک سو و التهاب و عوامل مهاجم باکتریایی از سوی دیگر شوند. در واقع این سیستم دفاعی بدن خودِ شخص است که باعث بهبودی می شود و نه آنتی بیوتیک.

 مصرف داروهای آنتی بیوتیک در چه زمانی می‌تواند موثر باشد؟

امروزه داروهای آنتی بیوتیک به طور گسترده‌‍ای در دندانپزشکی به کار می‌روند. تجویز صحیح این داروها می‌تواند در درمان عفونت‌های اندودنتیک سودمند باشد. از طرف دیگر استفاده بی رویه از این داروها می تواند باعث ایجاد عوارضی از قبیل سمیت، حساسیت، تداخل با سایر داروها، تغییرهای متابولیکی در بیمار و ایجاد مقاومت دارویی گردد.

تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها و مصرف سیستمیک آنها در موارد زیر توصیه شده و می‌تواند موثر باشد:

• در مواجهه با درد و تورم و وجود علایم سیستمیک عفونت مانند تب، ضعف و درگیری گره های لنفاوی.
• در بیمارانی که به درمان های انجام شده پاسخ نمی‌دهند و علائم با وجود تخلیه چرک همچنان ادامه دارد.
• در دندان هایی که ترشح آنها با وجود قرار دادن مواد دارویی داخل کانال ادامه داشته و امکان پر کردن کانال وجود ندارد.

 در چه مواردی نیاز به مصرف دارو‌های آنتی‌بیوتیک نیست؟

معمولاً به دنبال بروز هر یک از شرایط زیر نیازی به مصرف داروی آنتی بیوتیک نیست:

• در آبسه‌هایی که تخلیه چرک صورت گرفته است، نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست.
• آنتی‌بیوتیک‌ها موجب پیشگیری از درد و تورم نمی‌شوند.
• در ضایعات انتهای ریشه دندان نیازی به مصرف آنتی بیوتیک نمی‌باشد.

 چه عواملی بر روی طول عمر دندانی که تحت درمان ریشه قرار گرفته است، تاثیر می‌گذارد؟

یکی از شرایطی که منجر به موفقیت درمان ریشه و طول عمر بیشتر آن می‌شود، عدم گسترش عفونت ریشه دندان به استخوان است. به عبارت دیگر، هر چه دندان سریع‌تر درمان شود، نتیجه نهایی بهتر خواهد بود. پس در صورت تجویز درمان ریشه، نباید آن را به تعویق انداخت. مورد دیگر، کیفیت انجام درمان است. اینکه بازسازی دندان آسیب دیده بعد از درمان ریشه دندان چقدر سریع و موثر انجام شود، فاکتور مهمی است. به عبارت دیگر بعد از انجام روت کانال تراپی لازم است پانسمان روی دندان گذاشته شده و در جلسه دوم، بازسازی دندان بدون تاخیر انجام شود.