بررسی ترمیم های کامپوزیتی (کامپوزیت یا آمالگام، کدام بهترند؟)

هنگامی که صحبت از ترمیم دندان به میان می آید، مراجعان اغلب با انتخاب بین مواد کامپوزیت و آمالگام مواجه می شوند. هر دو گزینه محاسن خود را دارند، اما درک تفاوت ها و مزایای هر یک می تواند به بیماران در تصمیم گیری آگاهانه درباره ترمیم دندان هایشان کمک کند. در این مقاله، ما به بررسی ترمیم کامپوزیت دندان می پردازیم و آن را با ترمیم های آمالگام مقایسه می کنیم. همچنین بررسی می کنیم که کدام گزینه جهت ترمیم دندان ها مناسب تر است.

ترمیم کامپوزیت چیست؟

کامپوزیت‌های دندانی مخلوطی از ذرات گلاس، کوارتز و رزین آکریلیک (نام 3 نوع ماده) هستند. این مخلوط در ابتدا به شکل خمیر است و می‌توان آن را به راحتی در حفره تراش داده شده روی دندان (طی درمان پوسیدگی دندان یا ترمیم و بازسازی دندان) قرار داد و به شکل دلخواه فرم داد. سپس با استفاده از نور آن را پلیمریزه و سخت کرد.

ترمیم های کامپوزیتی که به عنوان پرکردگی های همرنگ دندان نیز شناخته می شوند، یک انتخاب محبوب در دندانپزشکی مدرن هستند. پرکننده های کامپوزیت به گونه ای طراحی شده اند که با رنگ طبیعی دندان های بیمار مطابقت داشته باشد و نتیجه ای یکپارچه و از نظر زیبایی شناسی دلپذیر ارائه دهد.

ترمیم آمالگام چیست؟

ترمیم آمالگام یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین روش‌های پرکردن دندان‌ها در دندانپزشکی است که بیش از یک قرن سابقه دارد. این نوع پرکننده‌ها از ترکیبی از فلزات مختلف، از جمله نقره، قلع و جیوه ساخته می‌شوند که به ایجاد یک ماده مقاوم و بادوام کمک می‌کند. پرکننده‌های آمالگام ظاهری نقره‌ای دارند و به دلیل دوام و استحکامشان معروف هستند.

آمالگام به عنوان یک ماده ترمیمی، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد. این ماده توانایی تحمل فشارهای شدید جویدن و ساییدن را دارد، بنابراین برای ترمیم دندان‌های عقبی که بیشتر تحت فشار قرار دارند، بسیار مناسب است. همچنین، آمالگام نسبت به رطوبت و تغییرات دما مقاوم است، بنابراین برای استفاده در محیط دهان که مداوم در معرض تغییرات حرارتی و رطوبتی قرار دارد، ایده‌آل است.

با وجود این که آمالگام دارای مزایای بسیاری است، برخی نگرانی‌ها نیز در مورد استفاده از آن وجود دارد. یکی از این نگرانی‌ها مربوط به حضور جیوه در ترکیب آمالگام است. هرچند تحقیقات بسیاری نشان داده‌اند که میزان جیوه آزاد شده از پرکننده‌های آمالگام بسیار کم و بی‌خطر است، اما برخی افراد و سازمان‌ها ترجیح می‌دهند از مواد جایگزین مانند ترمیم کامپوزیت‌ استفاده کنند که ظاهر طبیعی‌تر و بی‌ضرر‌تری دارند.

بررسی ترمیم کامپوزیت در مقابل ترمیم آمالگام

از آنجا که این دو ماده بسیار رایج هستند و برای انواع ترمیم های دندانی استفاده می شوند، بد نیست که آن ها را از برخی نقطه نظر ها مورد بررسی قرار دهیم:

از نظر جذابیت زیبایی شناختی

وقتی صحبت از جذابیت و زیبایی به میان می آید، ترمیم های کامپوزیت حرف اول را می زنند. توانایی تطبیق رنگ پر کردگی های کامپوزیتی با سایه طبیعی دندان باعث می شود که ترمیم کامپوزیت عملاً از دندان های اطراف قابل تشخیص نباشد. این باعث می شود که آنها برای مناطق قابل مشاهده دهان، به ویژه برای بیمارانی که حفظ لبخند طبیعی را در اولویت قرار می دهند، گزینه ایده آلی باشند. از طرف دیگر ترمیم های آمالگام به دلیل رنگ نقره ای که ممکن است برای برخی بیماران نگران کننده باشد، بیشتر به چشم می آیند.

از نظر دوام و طول عمر

از نظر دوام و ماندگاری، پرکننده‌های آمالگام یا سیاه، سابقه‌ای طولانی دارند. آنها در برابر سایش بسیار مقاوم هستند و می توانند نیروهای ناشی از جویدن را برای مدت طولانی تحمل کنند. ترمیم دندان با مواد سیاه با مراقبت مناسب می تواند بین 10 تا 15 سال یا حتی بیشتر دوام بیاورد.

از طرفی ترمیم کامپوزیت دندان، اگرچه به بادوامی آمالگام نیستند، اما در سال های اخیر پیشرفت های چشمگیری داشته اند. با نگهداری مناسب و معاینات منظم دندانپزشکی، پر کردن دندان با مواد سفید کامپوزیتی می تواند بین 5 تا 10 سال دوام بیاورد.

از نظر محافظه کارانه بودن

یکی از مزایای قابل توجه ترمیم های کامپوزیت این است که به حداقل حذف ساختار دندان سالم نیاز دارند. مواد رزین مورد استفاده در پرکردگی های کامپوزیت مستقیماً به دندان می چسبند و امکان یک رویکرد محافظه کارانه در روند ترمیم را فراهم می کنند. این حفظ ساختار دندان سالم می تواند در دراز مدت مفید باشد، زیرا به حفظ استحکام و یکپارچگی کلی دندان کمک می کند. از طرف دیگر ترمیم آمالگام نیاز به آماده سازی گسترده تری دارد که اغلب منجر به حذف ساختار سالم دندان می شود.

از نظر ایجاد حساسیت دندانی

حساسیت دندان یک نگرانی رایج پس از ترمیم دندان است. مشخص شده است پر کردگی های کامپوزیتی در مقایسه با پرکردگی های آمالگام باعث ایجاد حساسیت کمتر پس از درمان می شود. این مساله به این دلیل است که ترمیم های کامپوزیت مستقیماً به دندان می چسبند و یک مهر و موم محکم ایجاد می کنند که به عایق بندی انتهای عصب از تغییرات دما و محرک ها کمک می کند.

با این حال، پر کردن دندان با آمالگام می تواند به تغییرات دمایی به راحتی واکنش نشان دهد و به طور بالقوه منجر به افزایش حساسیت در برخی از بیماران شود.

از نظر هزینه

هزینه برای بسیاری از بیماران در هنگام انتخاب ترمیم دندان یک نکته مهم است. به طور کلی، ترمیم کامپوزیت دندان نسبت به ترمیم دندان با آمالگام گران تر است. هزینه بالاتر ترمیم های کامپوزیت به دلیل مواد مورد استفاده و زمان اضافی مورد نیاز برای انجام درمان است.

از نظر زمان ترمیم

زمان لازم برای قرار دادن یک ترمیم نیز می تواند عاملی در فرآیند تصمیم گیری باشد. ترمیم کامپوزیت دندان معمولاً در مقایسه با پرکردن دندان با آمالگام زمان بیشتری برای انجام آن نیاز دارند. این طولانی بودن زمان درمان، به این دلیل است که باید برای ترمیم کامپوزیت، دندان در طول درمان خشک نگه داشته شود تا از اتصال و باند مناسب ماده به دندان، اطمینان حاصل شود.

علاوه بر این، ترمیم های کامپوزیتی باید لایه به لایه قرار روی هم گیرند و با نور خاصی کیور می شوند و این مساله به زمان کلی درمان می افزاید. از طرف دیگر، ترمیم های آمالگام را می توان سریعتر قرار داد زیرا مواد خیلی راحت مخلوط شده و مستقیماً در دندان آماده شده قرار می گیرند.

از نظر آلرژی و زیست سازگاری

برخی از بیماران ممکن است نگران آلرژی یا زیست سازگاری مواد دندانی باشند. پر کردندندان با آمالگام که حاوی جیوه است می تواند باعث ایجاد سؤالاتی در مورد ایمنی آن شود. با این حال، تحقیقات گسترده نشان داده است که میزان جیوه آزاد شده از پر کردگی آمالگام بسیار کمتر از محدودیت های ایمنی تعیین شده توسط نهادهای نظارتی است.

از طرف دیگر، ترمیم های کامپوزیت به طور کلی ایمن در نظر گرفته می شوند و حاوی جیوه نیستند. آنها ممکن است یک گزینه ارجح برای بیماران مبتلا به آلرژی به فلز یا نگرانی در مورد استفاده از جیوه باشند.

از نظر اندازه ترمیم

اندازه ترمیم مورد نیاز نیز می تواند بر انتخاب بین مواد کامپوزیت و آمالگام تأثیر بگذارد. پرکننده‌های کامپوزیتی برای حفره‌های کوچک‌تر تا متوسط مناسب هستند، زیرا خاصیت اتصال و آب‌بندی عالی دارند. با این حال، برای ترمیم های بزرگتر یا مناطقی با نیروهای وارده سنگین، پر کردگی آمالگام ممکن است مناسب تر باشد. استحکام و دوام آمالگام آن را به انتخابی مطمئن برای ترمیم های بزرگتر که نیاز به پایداری بیشتر دارند تبدیل می کند.

از نظر ملاحضات پس از درمان

پس از قرار دادن ترمیم دندان، ممکن است نیاز باشد تا بیماران برخی نکات ضروری را رعایت کنند. در خصوص ترمیم کامپوزیت دندان، توصیه می شود برای جلوگیری از ایجاد لکه در 48 ساعت اول از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی هایی که می توانند دندان را لک بی اندازند خودداری شود. اما ترمیم های آمالگام این نگرانی را ندارند.

علاوه بر این، بیمارانی که ترمیم‌های کامپوزیت دارند ممکن است نیاز داشته باشند از گاز گرفتن مستقیم غذاهای سفت یا چسبنده برای جلوگیری از آسیب دیدن ترمیم اجتناب کنند. اما پرکننده‌های آمالگام که در برابر سایش مقاوم‌تر هستند، ممکن است محدودیت‌های غذایی مشابهی نداشته باشند.

مقایسه ترمیم کامپوزیت و آمالگالم از نظر تعمیر و تعویض

با گذشت زمان، ترمیم های دندان ممکن است نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشند. پرکردگی های کامپوزیتی در مقایسه با پرکننده های آمالگامی راحت تر تعمیر یا تعویض می شوند. در ترمیم های کامپوزیت می توان قسمت آسیب دیده یا فرسوده را حذف کرد و لایه جدیدی از کامپوزیت اضافه کرد. با این حال، پرکننده های آمالگام باید به طور کامل برداشته شوند و در صورت لزوم تعویض شوند.

توصیه دندانپزشکان ترمیم با کامپوزیت است یا آمالگام؟

حقیقت این است که آمالگام یا مواد سیاه رنگ و کامپوزیت یا مواد همرنگ دندان هر دو بر اساس مزایا و معایبی که دارند در بعضی موارد تجویز می‌شوند و نمی‌توان به طور مطلق در مورد هر کدام حکم صادر نمود.

از این رو توجه به این نکته ضروری است که توصیه دندانپزشک در تعیین بهترین انتخاب برای هر بیمار ممکن است متفاوت باشد. دندانپزشکان عوامل مختلفی مانند محل و اندازه ترمیم، سلامت دهان و دندان بیمار و ترجیحات آنها را در نظر می گیرند. آنان تخصص لازم برای ارزیابی نیازهای خاص هر بیمار و ارائه توصیه های شخصی را دارند که منجر به بهترین نتیجه بلند مدت می شود.

چه زمانی ترمیم دندان با کامپوزیت توصیه نمی شود؟

• در ترمیم کامپوزیت دندان باید بتوان حفره را طی انجام ترمیم، خشک و تمیز نگهداشت. زمانی که نمی‌توان حفره را ایزوله کرد مثل زمانی که دندان خیلی عقب باشد یا ترشح بزاق بسیار زیاد باشد، بهتر است کامپوزیت مورد استفاده قرار نگیرد زیرا وجود آلودگی و رطوبت ،باند کامپوزیت به دندان را مختل کرده و در مدت زمان کوتاهی در زیر ترمیم پوسیدگی ایجاد خواهد شد.
• در کسانی که به دلیل مشکلات مفصل فک قادر به باز نگه داشتن دهان به مدت طولانی نیستند بهتر است از آمالگام استفاده شود.

لزوم مشاوره با دندانپزشک در خصوص انتخاب نوع مواد ترمیم دندان

در بحث انتخاب بین ترمیم های کامپوزیت و آمالگام، هیچ پاسخ قطعی در مورد اینکه کدام بهتر است وجود ندارد. هر دو ماده مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب به عوامل مختلفی از جمله ترجیحات زیبایی شناختی، اندازه ترمیم، نیاز به دوام و بودجه کلی، بستگی دارد. برای بیماران ضروری است که با دندانپزشک خود (ترجیحا یک متخصص ترمیمی و زیبایی دندان) مشورت کنند تا تصمیمی آگاهانه بگیرند که با اهداف و انتظارات بهداشت دهان و دندان آنها همسو باشد.