با گذشت بیش از 30 سال از حضور لیزر در صنعت دندانپزشکی، این روزها محبوبیت این شیوه درمانی بسیار بیشتر از قبل شده است. دندانپزشکی با لیزر یک روش درمانی راحت‌تر، بدون درد و کارآمدتری را نسبت به سایر روش‌های درمانی سنتی (که شامل استفاده از مته، تیغ جراحی و سایر ابزارهای استاندارد دندانپزشکی است) ارائه می دهد. به همین دلیل هر روز افراد زیادی تمایل دارند مشکلات دندانپزشکی خود را با لیزر درمان کنند. آنچه در این مقاله می‌خوانید اطلاعات کاملی است درباره دندانپزشکی با لیزر. ما همه چیز از کاربردهای لیزر در صنعت دندانپزشکی گرفته تا معایب و مزایا و انواع لیزر را به زبانی ساده در این مقاله توضیح داده‌ایم.
لیزر در دندانپزشکی چه کاربردهایی دارد؟
با کمک لیزر می‌توان طیف گسترده‌ای از درمان‌ها و ترمیم‌ها را انجام داد. با این حال ما به صورت خلاصه مهم‌ترین و رایج‌ترین اقداماتی که می‌توانند با کمک لیزر انجام داده شوند را در ادامه لیست کرده‌ایم.
سفید کردن دندان ها
لیزر، ماده سفید کننده‌ای که در طی آفیس بلیچینگ دندان روی سطح دندان‌های شما قرار می‌گیرد را تحریک می‌کند. اینکار باعث فعال شدن آن ماده شده، و روند سفید شدن دندان‌ها را تسریع می‌بخشد.
عمل جراحی دهان و دندان
در حین درمان‌های جراحی دهان می‌توان از لیزر برای مسدود کردن عروق خونریزی دهنده استفاده کرد. با اینکار جراح دهان، فک و صورت به خوبی و با دید بهتری عمل را پیش می‌برد.
ترمیم پوسیدگی دندان
می‌توان از لیزر برای از بین بردن پوسیدگی دندان و آماده سازی آن جهت قرار دادن مواد پر کننده دندان استفاده کرد.
خروپف و آپنه خواب
لیزر می‌تواند مجاری تنفسی را پاکسازی کند و همچنین می‌تواند گلو را تغییر شکل داده و مشکلات تنفسی که به دلیل رشد بیش از حد بافت در گلو ایجاد می‌شود را تسکین دهد. برای همین منظور، می‌توان برای برطرف کردن آپنه خواب و خروپف از لیزر نیز استفاده کرد.
برطرف کردن حساسیت بیش از حد دندان‌ها
با کمک لیزر در دندانپزشکی می‌توان دندان‌هایی را که بیش از حد به گرما یا سرما حساس هستند محافظت کرد.
برطرف کردن لبخند لثه ای
در دندانپزشکی با لیزر، همچنین می‌توان طی فرآیندهای اصلاح طرح لبخند لثه ای و سایر عمل های جراحی زیبایی لثه از لیزر استفاده کرد.
درمان بیماری‌های لثه
پریودنتیت (شدیدترین بیماری لثه) می‌تواند با لیزر درمان شود. با درمان این بیماری با کمک لیزر می‌توان اطمینان حاصل کرد که حداقل آسیبِ ممکن به بافت لثه سالم وارد می‌شود.
جراحی دندان عقل نهفته
لیزر می‌تواند به متخصصان دندانپزشکی در برش بافت لثه کمک کند. اینکار می‌تواند مخصوصا در طی عمل جراحی دندان های نهفته و نیمه نهفته بسیار موثر باشد.
برطرف کردن زخم های دهان
اگر زخم یا ضایعه‌ای در دهان دارید که از بین نمی‌رود، لیزر به کاهش درد یا حتی برداشتن بافت برای بیوپسی از آن ضایعه کمک می‌کند.
آیا استفاده از لیزر خطرناک است؟
خیر. انجام لیزر درمانی در دندانپزشکی هرگز یک عمل خطرناک نخواهد بود. در واقع برای انجام هر کار دندانپزشکی با لیزر، از تجهیزات ایمنی خاصی استفاده می‌شود. برای مثال دندانپزشک عینک محافظ استفاده می‌کند و به بیمار نیز عینک می‌دهد. درب اتاق را می‌بندد. و هرچیزی که در خصوص ایمنی لیزر لازم باشد در داخل مطب حین کار با لیزر در نظر گرفته می‌شود.
علاوه بر این، تنها دندانپزشکانی واجد شرایط استفاده از لیزر در دندانپزشکی هستند که دوره های تخصصی و آموزشی لازم جهت انجام پروسه‌های دندانپزشکی با لیزر را گذرانده باشند. چنین متخصصانی می‌توانند به راحتی و بدون هیچ اشتباهی پروسه درمان دندانپزشکی شما را به خوبی انجام دهند.
دندانپزشکی با لیزر برای چه کسانی مناسب‌تر است؟
این امکان وجود دارد که با لیزر دندانپزشکی مشکلات دندانپزشکی افراد زیادی را برطرف کرد. اما افراد زیر، بیشتر می‌توانند از دندانپزشکی با لیزر سود ببرند:
- کودکان: چون لیزر می‌تواند ترس، درد و اضطراب کودکان را کاهش دهد.
- افرادی که در گذشته طی یک پروسه دندانپزشکی آسیب دیده اند: چون تجربه آسیب گذشته می‌تواند به معنای هراس آن‌ها از پروسه‌های مشابه دیگری باشد که قبلا تجربه کرده‌اند.
مزایای دندانپزشکی با لیزر چیست؟
برخی از مهم‌ترین فواید یا مزایای لیزر دندانپزشکی عبارتند از:
درد بسیار کمی دارد
از آنجا که کار با لیزر تهاجم کمتری دارد، در نتیجه درد کمتری نیز برای بیمار ایجاد می‌کند. لیزر این قابلیت را دارد که بدون هیچگونه داروی بیحسی موضعی یا تزریقی، محل مورد نظر را بی حس کند.
اضطراب را کاهش می‌دهد
برخی از افراد از بکاربرده شدن مته های دندانپزشکی توسط متخصصان ترمیمی و زیبایی دندان هراس دارند، از آنجا که در کار با لیزر هیچ اثری از مته و دریل نیست، در این روش افراد دیگر ترس و اضطراب ندارند.
بهبود بیمار بهتر و سریعتر است
بعد از درمان با لیزر، دوره نقاهت و بهبودی بهتری خواهید داشت. زیرا بافت دهان و دندان شما به اندازه‌ای که در روش‌های معمول آسیب می‌بیند، دستکاری نمی‌شود. برای مثال خونریزی و تورم با لیزر دندانپزشکی بسیار کمتر است. همچنین احتمال بروز هرگونه زخم در داخل دهان و دندان به شدت کاهش پیدا می‌کند.
به حفظ دندان ها کمک می‌کند
از آنجا که لیزر نرم و آهسته عمل می‌کند، در طی کار با آن آسیب کمی به دندان وارد می‌شود. برای مثال برای برداشتن پوسیدگی بیش از اندازه از بافت دندان تخریب نمی‌شود.
معایب دندانپزشکی با لیزر چیست؟
برخی از معایب لیزر در دندانپزشکی عبارتند از:
آهسته عمل می‌کند
هرچند که لیزر دندانپزشکی در مقایسه با تیغ جراحی، مته ها و سایر ابزارهای دندانپزشکی کاربردهای بیشتری دارد اما بزرگترین ایراد آن کند عمل کردنش است. ممکن است مته‌ها کار را سریعتر از لیزر پیش ببرند برای همین دندانپزشکان همیشه از لیزر استفاده نمی‌کنند.
قادر به پیشبرد هر پروسه‌ای نیست!
همانطور که گفته شد، لیزر برای اکثر درمان‌های دندانپزشکی قابل استفاده است. با این حال، همه درمان‌ها با لیزر قابل انجام نیستند. به عنوان مثال، لیزرها را نمی‌توان روی دندان‌هایی که حاوی انواع خاصی از پر کننده‌ها (مانند آمالگام) هستند استفاده کرد. و در مثالی دیگر، نمی‌توان از لیزر برای برداشتن پرکردگی یا روکش دندان معیوب و یا آماده سازی دندان پیش از گذاشتن بریج دندان استفاده کرد.
گاهی اوقات به دریل کردن نیاز است
در برخی موقعیت‌ها با وجود اینکه از لیزر برای حل مشکلی استفاده می‌شود، اما همچنان ممکن است که دریل کردن نیاز باشد. برای مثال ممکن است به شکل دادن یا صیقل دادن دندان و پرکردگی نیاز باشد. بنابراین در برخی موارد ممکن است روش‌های مرسوم و سنتی استرس‌زا نیز در کنار لیزردرمانی انجام شود.
هزینه‌بر است
درمان با لیزر دندانپزشکی معمولاً بسیار هزینه‌برتر از درمان‌های سنتی و مرسوم هستند. به این دلیل که لیزر خود بسیار گرانتر از ابزارهای مرسوم دندانپزشکی است.
چند نوع لیزر در دندانپزشکی وجود دارد؟
بسته به نوع کار انجام شده، دو نوع لیزر متداول در دندانپزشکی وجود دارد که ممکن است توسط دندانپزشک شما استفاده شوند و یا حتی گاهی اوقات ممکن است هر دو مورد نیاز باشند. این دو نوع لیزر عبارتند از:
لیزر حرارتی (Thermal)
این نوع لیزر در دندانپزشکی به عنوان لیزر بافت نرم شناخته می‌شود. لیزر حرارتی طول موج پایین‌تری دارد و در صورت نیاز برای ابلیشن (ablation) یا از بین بردن و برداشتن هرچیزی در سطحی‌ترین لایه است. به عنوان مثال چیزی که برداشته می‌شود می‌تواند باکتری، ویروس، تبخال، زخم یا هرچیز دیگری باشد. در واقع این لیزر دندانپزشکی با افزایش دما در سطح باعث از بین رفتن موارد ذکر شده می‌شود. از لیزر بافت نرم برای درمان مشکلات دندانپزشکی از قبیل پریودنتیت و تحریک رشد مجدد بافت نیز استفاده می‌شود.
لیزر اربیوم (Erbium YAG)
این لیزر نیز با نام لیزر بافت سخت شناخته می‌شود. لیزر Erbium YAG مشابه لیزر حرارتی برای برداشتن چیزی از بالاترین لایه کاربرد دارد با این تفاوت که اثرات مختلفی بر روی بافت می‌گذارد. به عنوان مثال می‌تواند استخوان‌ها و دندان‌ها را برش دهد، تمام پوسیدگی دندان را از بین ببرد و ساختار دندان شما را اصلاح کند. از لیزر Hard Tissue یا بافت سخت بیشتر برای حذف ساختار دندان استفاده می‌شود.
