مهم‌ترین اقدامی که بعد از تجربه درد دندان پر شده باید انجام دهید هماهنگ کردن یک جلسه ویزیت و معاینه با دندانپزشک است. بسیار مهم است که از انجام خوددرمانی یا روش‌هایی که به مردم تحت عنوان ” درمان خانگی درد دندان پر شده” معرفی می‌شود، صرف نظر کنید. زیرا اصولاً ما چیزی به نام درمان خانگی درد دندان پر شده نداریم. این‌ها صرفاً روش‌های موقت تسکین (خود درد) هستند و به هیچ عنوان کاری به منشاء درد یعنی همان مشکلی که پیش آمده (و یکی از علائمش درد است) ندارند. روش‌های خانگی صرفاً درد را به صورت موقت کم می‌کنند و حتی کاملاً آن را تسکین نمی‌دهند.
آیا پر کردن دندان و یا درمان ریشه می توانند باعث دندان درد شوند؟
فرآیند پر کردن دندان پس از ترمیم پوسیدگی دندان یا روت کانال تراپی معمولا بی درد است. زیرا اغلب، اطراف دندان قبل از پر شدن بی حس می‌شود. این یعنی شما حین پر کردن و حتی یک تا دو ساعت پس از فرآیند، دردی تجربه نمی‌کنید. اما برخی افراد بنا به دلایلی ممکن است پس از پر شدن دندان و یا ماه ها و سال ها بعد از آن دندان درد تجربه کنند. در این صفحه درباره علل این در مطالبی ارائه خواهیم داد و توضیح خواهیم داد درباره درد دندان پر شده چه چیزی طبیعی است و چه وقت غیرطبیعی خواهد بود.
چه زمانی درد دندان پر شده نرمال است؟
پس از ترمیم پوسیدگی دندان با مواد پر کننده‌ای همچون کامپوزیت یا آمالگام و … بروز درد در اطراف آن دندان، شایع است. این درد حتی می‌تواند متوجه فک نیز باشد. زیرا افراد برای مدت زمانی هرچند کوتاه دهان خود حین کشیدن دندان باز نگاه می‌دارند. و همین ممکن است سبب تجربه درد جزئی فک شود. حساسیت دندان نیز یکی از عوارض جانبی پر کردن دندان و حفرات آن است.
خبر خوب این است که حساسیت و درد بعد از پر کردن دندان موقتی است و پس از چند ساعت تا نهایتا چند روز متوقف خواهد شد. اما اگر بیش از چند روز طول کشید، می‌تواند نگران کننده و نیازمند مداخله دندانپزشک باشد.
چه زمانی درد دندان پر شده غیرطبیعی است؟
احساس درد پس از ترمیم دندان (آن هم حین جویدن غذا) اتفاق معمول و رایجی نیست و نمی‌تواند از عوارض جانبی پر کردن دندان باشد. این موضوع می‌تواند نشان دهنده استفاده بیش از اندازه مواد پر کننده توسط دندانپزشک (در حفره) باشد.
البته بسیار کم اتفاق می‌افتد که دندانپزشک بیش از حد نیاز، از مواد پر کننده استفاده کند. اما گاهی اوقات (و در موارد معدود) به دلیل اینکه دهان بیمار بی‌حس است، آزمون بایت یا بررسی نحوه قرار گرفتن فک‌ها روی هم، با وجود دندان پر شده کمی دشوار می‌شود. در چنین شرایطی، دندانپزشک مواد اضافی پر کردگی را برداشته و دوباره نحوه قرار گرفتن دندان‌ها روی هم را چک می‌کند.
همچنین درد دندان پر شده هنگام جویدن می تواند ناشی از ترک خوردگی دندان نیز باشد. تجربه درد تند و ضربان دار نیز غیر طبیعی است و معمولاً نشان دهنده مشکلات جدی‌تری در سلامت دهان و دندان مراجع است. بنابراین هنگام مشاهده این علائم، همیشه باید با دندانپزشک تماس گرفت.
دلیل و علت درد دندان بعد از پر کردن آن چیست؟
دلایلی که می‌توانند در دندان درد پس از پر شدن آن نقش داشته باشند، محدود و اغلب شناخته شده هستند. با 6 علت این درد در ادامه بیشتر آشنا خواهید شد.
حساسیت دندان
به طور معمول دندانی که به تازگی پر شده، ممکن است به غذاهای سرد و گرم (دمای بالا و پایین) و جویدن حساسیت داشته باشد. اگر درد دندان پر شده ناشی از حساسیت باشد طبیعی است. و پس از چند روز تا نهایتاً چند هفته، کاملا از بین می‌رود و جای نگرانی وجود ندارد.
عدم تطابق مناسب ماده پر کردگی با دندان
اگر ماده پرکردگی به طور مناسب و با روش صحیح در حفره دندان قرار نگیرد، باعث ایجاد درز یا شکافی گاها غیر قابل رویت بین ماده پرکردگی و دندان می‌شود. در این حالت، احتمالاً اولین علائمی که تجربه می‌کنید درد دندان است. زیرا این مشکلات باعث تحریک شدن خود دندان و ایجاد درد می‌شوند.
گاهی اوقات نیز ممکن است به مرور زمان به علت کاربرد مواد نامناسب و یا روش نامناسب پرکردن دندان، ترک‌خوردگی و یا شکافی مابین ماده پرکردگی و دندان ایجاد شود و این شکاف، فضایی برای ورود باکتری‌ها به بخش‌های داخلی دندان ایجاد کند که منجر به عفونت دندان و پالپیت می‌شود.
پالپیت یا التهاب پالپ دندان
پالپ به بخش نرم دندان گفته می‌شود که داخل اتاقک پالپ (زیر عاج دندان) و داخل کانال ریشه قرار گرفته است. پالپ جایگاه بافت‌های زنده و حیاتی دندان است. زمانی که پالپ دچار التهاب و عفونت شود، علامت و شاخصه اصلی آن درد شدید است.
ممکن است با برداشتن پوسیدگی دندان (با کمک دریل‌های ظریف دندانپزشکی) پالپ تحت تاثیر قرار گرفته و کمی ملتهب شود. اگر پس از پر شدن دندان با این مشکل مواجه شده‌اید جای نگرانی نیست. چون پالپیت در این شرایط پس از مدتی بهبود پیدا می‌کند.
اما گاهی اوقات نیز ممکن است که دندانپزشک سهواً بدون آنکه پوسیدگی دندان را کاملا بردارد مواد پر کننده را قرار داده باشد. در چنین مواقعی پوسیدگی می‌تواند گسترش یابد و با نفوذ به پالپ دندان باعث عفونت شود. عفونت دندان اگر شدید باشد در چنین شرایطی نیازمند روت کانال تراپی یا درمان ریشه دندان خواهد بود.
واکنش آلرژیک به ماده پرکردگی
دندانپزشکان برای پر کردن و ترمیم دندان از چند نوع ماده پر کننده استفاده می‌کنند. گاهی اوقات ممکن است بیمار نسبت به یکی از این مواد پر کننده حساسیت داشته باشد. در نتیجه به دنبال واکنش بدن به این مواد، علائم آلرژیک مانند درد، خارش و یا ضایعات ریز روی لثه و .. را تجربه خواهد کرد.
برای تسکین درد دندان پر شده که ناشی از واکنش آلرژیک است، باید پر کردگی فعلی را برداشته و آن را با یک ماده دیگر که به آن حساسیت وجود ندارد جایگزین کرد.
حجم زیاد ماده پر کننده نسبت به ابعاد حفره
زمانی که پوسیدگی دندان برداشته شود، بسته به اندازه و سطح پوسیدگی، حفره‌ای در داخل دندان به جای می‌ماند. این حفره با مواد پر کننده مختلف مانند کامپوزیت دندان، آمالگام و … پر می شود. پس از پر کردن کامل دندان نیز، بخش‌های اضافی پر کردگی برداشته می‌شود تا باعث بروز علائم و مشکل نشود.
اما گاهی اوقات ممکن است حجم پرکردگی زیاد باشد و از سطح حفره بالاتر باشد (بیرون زده باشد). در چنین شرایطی هنگام جویدن، فشار نسبتاً زیادی به دندان پر شده وارد می‌شود و حتی ممکن است به دندان‌های دیگر که در تماس با پر کردگی هستند آسیب وارد شود.
برای رهایی از درد دندان پر شده‌ای که در آن پر کردگی نامتوازن یا بیرون زده است، باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید. تا طی یک جلسه کوتاه بخش‌های اضافی پر کردگی را با کاغذهای مخصوص کاربن مانند، مشخص نموده و بردارد. پس از اینکار دیگر درد دندان پر شده را تجربه نخواهید کرد.
درد ارجاعی
گاهی اوقات ممکن است پس از پر کردن دندان، دردی تجربه شود که مربوط به دندان‌های مجاور دندان پرشده است، این درد اصطلاحاً ارجاعی خوانده می‌شود. یعنی علت آن دندان‌های مجاورِدندان پرشده است اما سیگنال‌های درد بر روی دندان پرشده احساس می‌شود.
درد ارجاعی معمولاً به صورت خود به خودی و طی چند هفته بدون هیچ اقدامی کاهش یافته و فروکش می‌کند. اما اگر بیش از 4 هفته از این درد رنج می‌برید، حتما با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
درمان درد دندان پر شده چیست؟
اگر در ناحیه دندان پر شده درد زیادی تجربه می کنید و این درد چندین ساعت یا حتی چندین روز متوقف نشده، بهتر است در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. بسیار مهم است که علت اصلی درد دندان پر شده شما تشخیص داده شود و این امر تنها با معاینه حضوری و تفسیر تصاویر رادیوگرافی امکان پذیر است.
برای ارائه طرح درمان حتما باید مشخص شود که وضعیت دندان به چه شکل است. بنابراین در اولین قدم اقدامات تشخیصی انجام می شود. سپس بر اساس نوع تشخیص درمان شروع می شود..
در خصوص درد دندان پر شده، تا مراجعه به دندانپزشک چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
اگر اخیرا دندان خود را ترمیم کرده اید، بهتر است کمی صبر کنید شاید درد خود به خود برطرف شود. برای کمک به تسکین درد و کاهش ناراحتی می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- از ایبوپروفن (یا مسکن‌های ضد التهابی غیر استروئیدی) استفاده کنید چون می‌تواند درد را تا حدی کنترل کند
- تا چند هفته پس از پر کردن دندان، از مصرف غذاهای خیلی گرم یا خیلی سرد اجتناب کنید
- به طور موقت از مصرف غذاهای اسیدی مانند مرکبات، آب مرکبات، ماست و لبنیات ترش، شراب و نوشیدنی‌های الکلی و قهوه خودداری کنید
- با آن سمتی از دهان که دندان پر شده در آن قرار دارد غذا نجوید
- مصرف غذاهای واقعاً سفت و سخت را به طور موقت متوقف کنید
- دندان‌های خود را با حرکات نرم و به صورت دورانی به آرامی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید
همچنین اگر ماه ها یا سال هاست از پر کردن دندان تان گذشته و دردی تجربه می کنید تا پیش از مراجعه به مطب دندانزشک اقدامات زیر را انجام دهید:
- اجتناب از مصرف غذاهای سرد و گرم (مخصوصا نوشیدنی ها)
- مصرف مسکن بدون نسخه
- اجتناب از انجام روش های خانگی یا خوددرمانی
- مدیریت استرس
- عدم تحریک دندان
علت درد دندان پر شده بعد از چند سال چیست؟
موارد بالا علت درد دندان بلافاصله یا با فاصله کوتاه بعد از پر کردن بودند اما گاهی اوقات ممکن است بیمار از درد دندان پر شده بعد از چند سال شکایت کند. در چنین مواردی 3 احتمال وجود دارد.
شکستگی و آسیب به مواد ترمیمی و پر کردگی ها
به دلیل وارد شدن آسیب مستقیم یا غیر مستقیم به صورت (در سمت دندان پر شده) ممکن است پر کردگی افتاده یا دچار شکستگی شود. همچنین بعد از گذشت سال‌ها، برخی از پر کردگی‌ها دچار استهلاک شده و یا کیفیت خود را از دست می‌دهند.
در چنین شرایطی احتمال تجربه درد حین جویدن زیاد است. زیرا در اثر برخورد دندان‌های مقابل به دندان پر شده آسیب دیده، فشاری به آن وارد می شود که در نتیجه آن بیمار احساس درد می کند.
اگر دندان مجددا ترمیم نشود بیمار ممکن است درد زیادی تجربه کند و به دلیل نفوذ باکتری ها به داخل دندان پر شده، احتمال پوسیدگی زیر و اطراف پر کردگی و عفونت پالپ وجود خواهد داشت.
پوسیدگی ثانویه زیر ترمیم
یکی دیگر از علل درد دندان پر شده بعد از چند سال ممکن است پوسیگی ثانویه زیر پر کردگی باشد. در چنین مواردی حتی با وجود اینکه ترمیم کاملا سالم به نظر می رسد، اما بنا به دلایلی زیر ترمیم علائم پوسیدگی مشاهده می شود. یکی از علائم پوسیدگی ثانویه درد است. این پوسیدگی ممکن است زمانی ایجاد شود که بین پر کردگی و دندان فضای خالی وجود داشته باشد.و یا به دلیل بهداشت نامناسب و وجود پلاک میکروبی، باکتری به ناحیه اتصال پرکردگی و دندان نفوذ کرده و ایجاد پوسیدگی کند.
پالپیت یا التهاب پالپ دندان
پالپ به بخش نرم دندان گفته می‌شود که داخل اتاقک پالپ (زیر عاج دندان) و داخل کانال ریشه قرار گرفته است. پالپ جایگاه بافت‌های زنده و حیاتی دندان است. زمانی که پالپ دچار التهاب و عفونت شود، علامت و شاخصه اصلی آن درد شدید است.
اگر ترمیم های قدیمی که دچار مشکل هستند جایگزین نشوند و یا برای درمان پوسیدگی ثانویه اقدام نشود ممکن است با فعالیت هر چه بیشتر باکتری ها و افزایش پوسیدگی، پالپ دندان آلوده یا عفونی شود و بیمار درد شدیدی را تجربه کند. عفونت پالپ اگر شدید باشد در چنین شرایطی نیازمند روت کانال تراپی یا درمان ریشه دندان خواهد بود.
درمان درد دندان پر شده فقط توسط دندانپزشک انجام می شود!
منظور از درمان، در واقع کمک گرفتن از روش یا روش‌هایی اصولی است که منشاء درد را پیدا کرده و از پایه برطرف می‌کنند. در نتیجه درد هم خود به خود برطرف خواهد شد. بنابراین عبارت درمان خانگی درد دندان پر شده به هیچ عنوان درست نیست و ما چنین چیزی نداریم. مثلاً اگر علت درد دندان ترمیم شده شما، درگیر شدن پالپ دندان باشد هیچ روش خانگی نمی‌تواند این عفونت را بهبود ببخشد جز اینکه درمان ریشه انجام شود. بنابراین برای حل مشکل باید پیش از آنکه دیر شود درمان دندانپزشکی در نظر گرفته شود..
