روکش‌های فلزی، روکش‌های مقاومی هستند اما از نظر زیبایی واقعا چالش‌برانگیزند و برای روکش کردن دندان‌های جلو گزینه ی مناسبی محسوب نمی شوند. در عوض روکش‌های سرامیکی زیبا هستند و به طور گسترده به عنوان روکش دندان جلو استفاده می‌شوند اما مقاومت چندانی ندارند. روکش های زیرکونیا روکش هایی هستند که هر دو خصوصیت را تواما دارند یعنی در عین زیبایی چشمگیر (برابر با سرامیک)، مقاومتی برابر با روکش فلزی دارند. مطلبی که در این صفحه می‌خوانید همه چیز درباره این روکش های زیبا و مقاوم یعنی  روکش‌های ساخته شده از زیرکونیوم است.

روکش دندان زیرکونیا چیست؟

خود روکش‌ دندان در واقع نوعی پروتز دندانی است که برای جایگزین کردن تاج دندان آسیب دیده استفاده می شود. این پروتزها از مواد مختلفی ساخته شده‌اند. به عنوان مثال آن‌ها می توانند سرامیکی، فلز-سرامیکی یا صرفا فلزی باشند. آن‌ها همچنین می‌توانند از جنس زیرکونیوم باشند که در این صورت با نام روکش دندان زیرکونیا شناخته می شوند.

این روکش ها از اکسید زیرکونیوم ساخته می شوند. اکسید زیرکونیوم در واقع ماده ای سرامیکی است که به دلیل استحکام و دوام آن شناخته شده است. روکش های زیرکونیا به گونه ای طراحی شده اند که ظاهر طبیعی دندان ها را تقلید کنند و آن ها را به انتخابی عالی برای کسانی که خواهان طرح لبخندی زیباتر هستند تبدیل می کند.

از این روکش ها برای ترمیم دندان هایی که درمان ریشه شده اند استفاده می شود. البته اگر نتوان دندان را بیلداپ یا بازسازی کرد، در این صورت به عنوان آخرین روش درمان می توان روکش زیرکونیا را به عنوان ترمیم نهایی بعد از درمان ریشه انتخاب کرد.

روکش های زیرکونیومی فلزی هستند یا غیرفلزی به شمار می‌روند؟

با اینکه خود زیرکونیوم یک نوع فلز است اما روکش‌هایی که با نام زیرکونیا یا زیرکونیوم شناخته می‌شوند غیرفلزی بوده و ساختاری سرامیکی دارند. آن‌ها در واقع دی اکسید زیرکونیوم (ZrO2) به شمار می‌روند که یک اکسید کریستالی از زیرکونیوم فلزی است. این ماده ساختار کریستالی و خواص فیزیکی بسیار متفاوتی از خود فلز زیرکونیوم دارد.

فرق روکش زیرکونیا با سرامیک چیست؟

روکش های زیرکونیا در واقع نوعی از روکش های تمام سرامیکی هستند و مقایسه آن ها با هم درست نیست. اما اگر منظور مقایسه روکش های تمام سرامیکی غیر زیرکونیایی با انواع تاج های زیرکونیا است. باید گفت که نمونه مورد بحث ما تا حد زیادی بهتر است زیرا در سال های اخیر مورد استقبال فراوان قرار گرفته اند.

این مسئله از آنروست که زیرکونیا بالاترین استحکام را در میان سرامیک ها داراست، به طوری که استحکام روکش های زیرکونیا قابل مقایسه با روکش های فلزسرامیک (PFM) می باشد. در عین حال که نمای طبیعی تری را نیز در مقایسه با روکش های فلزسرامیک ایجاد می کنند.

نکات جالب درباره ماده زیرکونیا

• از دهه 1960 تاکنون، زیرکونیا کاربردهای پزشکی و دندانپزشکی مختلفی داشته و دارد.
• زیرکونیا برای ساخت پروتزهای مختلف در جراحی های لگن، انگشت و گوش استفاده می شود.
• روکش های زیرکونیا علیرغم فلزی نبودن، قوی‌ترین روکش‌های دندانی هستند، آن‌ها به قدری قوی هستند که حتی با نام «فولاد سرامیکی» نیز شناخته می‌شوند.
• از دهه 1990، زیرکونیا برای پست‌های ریشه و ایمپلنت‌ها نیز استفاده شده است. (پست ریشه در داخل ریشه دندان قرار می گیرد و به شما کمک می‌کند تا ترمیم‌ها و پرکردگی‌ها و همچنین روکش های خود را حفظ کنید.)

انواع روکش های تمام سرامیک زیرکونیا کدامند؟

روکش های زیرکونیا به دو صورت ساخته می شوند:

روکش‌های زیرکونیا مونولیتیک (Monolithic Zirconia)

از مزایای این نوع از روکش های زیرکونیا این است که استحکام خمشی بسیار بالایی در حد 1200 مگاپاسکال دارند. در نتیجه می توان از آن ها با اطمینان خاطر در دندان های خلفی (عقبی) استفاده کرد. البته روکش های زیرکونیای مونولیتیک، اپک (مات) هستند و این علت دیگری است که عموما برای دندان های عقب که کمتر در معرض دید هستند به کار می روند.

این روکش ها را در موارد زیر می توان به کار برد:

به این دلیل که روکش های زیرکونیا مونولیتیک استحکام خمشی و مقاومت در برابر شکست بالایی را نشان می دهند، هنگامی که فرد تعدادی از دندان های خود را از دست داده است، می توان از آن ها به صورت بریج استفاده کرد.
این روکش ها در افرادی که براکسیزم یا دندان قروچه دارند قابل استفاده هستند. ساختار یکپارچه و مستحکم آن ها در برابر نیروهای چندین برابری که در اثر براکسیزم به دندان ها وارد می شود مقاومت می کند.
زمانی که فضای بین فکیِ اندکی وجود دارد، می توان از این روکش ها استفاده کرد. به این دلیل که در ضخامت های کم هم استحکام قابل قبولی از خود نشان می دهند و نیازی نیست جهت تامین فضا برای روکش به میزان زیادی از بافت دندان تراشیده شود.
گاهی از اوقات ساختار دندان زیرین تغییر رنگ شدید دارد، مانند زمانی که دندان دارای پست و کور و یااباتمنت ایمپلنت است. روکش های زیرکونیا مونولیتیک کاملا این قابلیت را دارند که رنگ تیره ی زیرین را پوشش دهند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با همه انواع روکش دندان

روکش‌های زیرکونیا با شفافیت بالا (High Translucent Zirconia)

استحکام خمشی این روکش‌ها و مقاومت در برابر شکست آن ها از 500 تا 700 مگاپاسکال است. این روکش ها به دلیل شفافیت، به خوبی می‌توانند با رنگ طبیعی دندان‌ها هماهنگ شوند و زیبایی ظاهری دندان ها را حفظ نمایند. . از آنجا که این روکش ها استحکام و زیبایی را تواما دارا هستند، از آن ها هم در دندان های قدامی (جلویی) و هم در دندان های خلفی (عقبی) می توان استفاده کرد.

مزایای روکش دندان زیرکونیا چیست؟

به دلیل مزایایی که دارد، ماده زیرکونیا به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از پرکاربردترین مواد در دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی است. امروزه نه تنها روکش‌ها بلکه بریج‌ها، ونیرها و حتی ایمپلنت‌ها با استفاده از زیرکونیا ساخته می‌شوند. در واقع شمار پروتزهایی که با کمک زیرکونیا ساخته می‌شود به شدت در حال افزایش است.

برخی از مهمترین مزایای روکش های ساخته شده از زیرکونیا عبارتند از:

از نظر ظاهر بسیار زیبا و قابل توجه هستند

از آنجایی که زیرکونیا به طور طبیعی سفید است، به راحتی با سایر دندان‌های طبیعی ما هماهنگ می‌شود. همچنین درست مانند کامپوزیت‌ها و سرامیک که در طیف وسیعی از سایه‌های رنگ سفید در دسترس هستند، زیرکونیا نیز طیف گسترده‌ای از سایه‌های رنگی دارد.

از همه مهم‌تر، روکش دندان زیرکونیا شفاف است و شفافیت دندان‌های طبیعی ما را تقلید می‌کند. در نهایت درست مانند روکش سرامیکی، تاج‌های زیرکونیا نیز تا حد زیادی همان رفتار مینای دندان در برخورد با نور و روشنایی را تقلید می‌کنند. به همین جهت بسیار طبیعی به نظر می‌رسند.

یکدست هستند و در ساختار آن‌ها هیچ ماده دیگری وجود ندارد

برخلاف روکش‌های فلزی یا روکش های PFM که در ساختار آن‌ها یک لایه فلزی وجود دارد، روکش دندان زیرکونیا تنها از زیرکونیا تشکیل شده و در ساختار آن فلز دیگری یافت نمی‌شود. به همین دلیل روکش های زیرکونیومی یکی از انواع روکش های تمام سرامیکی محسوب می شوند.

هیچ حساسیتی ایجاد نمی‌کنند

روکش دندان زیرکونیا 100 درصد زیست سازگار است. به این معنی که هیچگونه حساسیتی در هیچ شخصی ایجاد نمی‌کند. در حال حاضر و در طی تحقیقاتی که انجام شده، هیچ گزارشی مبنی بر اینکه زیرکونیا عارضه داشته، گزارش نشده است. این در حالی است که روکش‌های تمام فلزی و PFM ممکن است در برخی از افراد حساسیت ایجاد کنند.

از نظر استحکام بسیار مقاوم هستند

تاج‌های زیرکونیا قوی‌ترین روکش های دندانپزشکی هستند که می‌توانند تا حد زیادی سایش و فشار را تحمل کنند. این روکش ها بر خلاف دیگر روکش‌های سرامیکی به راحتی آسیب نمی‌بینند و بسیار مقاومند. اگر به خوبی مراقبت شوند، می‌توان برای همیشه و بدون نیاز به تعویض، روکش‌های زیرکونیومی را تا آخر عمر در اختیار داشت.

ادعا می‌شود که این روکش‌ها، دست کم پنج برابر قوی‌تر از دیگر روکش های تمام سرامیک هستند. به همین دلیل نیروهای شدید ناشی از جویدن یا گاز گرفتن را به خوبی تحمل می کنند و همچنین استحکام خمشی بسیار بالایی دارند. (قدرت خمشی نیرویی است که روکش‌ها تحمل می کنند و زیرکونیا دارای مقاومت خمشی 1200 مگاپاسکال است.)

معایب روکش دندان زیرکونیومی چیست؟

در کنار تمامی مزایایی که این تاج‌ها دارند، یک سری معایب نیز می‌توان به این روکش‌های ساخته شده از زیرکونیوم نسبت دارد. 3 نکته منفی در خصوص این روکش‌ها عبارتند از:

ممکن است باعث سایش دندان‌های مقابل خود شوند

از آنجایی که روکش دندان زیرکونیا بسیار سفت و سخت هستند، اگر تراش بخورند و به خوبی پرداخت نشوند، به مرور زمان با برخورد آن‌ها به دندان‌های فک مقابل، موجب ساییدگی و تحلیل مینای آن دندان ها می شوند.

امکان ایجاد پوسیدگی ثانویه دندان روکش شده وجود دارد

خود زیرکونیا به قدری بادوام است که دچار تخریب و سایش نمی‌شود. اما این امکان وجود دارد که به مرور زمان، بخش‌هایی از دندانی که روکش شده‌اند، دچار پوسیدگی ثانویه و یا آسیب شوند. خرابی ایجاد شده معمولاً قابل مشاهده نیست و تنها زمانی دیده می‌شود که پوسیدگی به ورای روکش گسترش پیدا کند و در معاینه کلینیکی و یا به طور اتفاقی با گرافی دهان و دندان مشخص شود.

قیمت روکش دندان زیرکونیا زیاد است

روکش های زیرکونیا ممکن است بیشتر از سایر روکش‌ها برای شما هزینه داشته باشند. با این حال، اگر آنها را به خوبی نگهداری کنید، تقریباً مانند یک سرمایه‌گذاری طولانی مدت هستند زیرا در اغلب موارد روکش های زیرکونیومی با مراقبت مناسب این قابلیت و کیفیت را دارند که تا آخر عمر دوام داشته باشند.

آیا روکش زیرکونیا با روکش سرامیکی تفاوت دارد؟

در کشور ما نصب روکش‌های سرامیکی بسیار رایج است. زیرا زیبایی قابل توجهی دارند. بزرگترین مزیت دیگر روکش‌های فول سرام نسبت به روکش های زیرکونیایی (آنگونه که می‌گویند) زیبایی است. با این حال، به لطف جدیدترین تکنیک‌های ساخت، روکش دندان زیرکونیا را می‌توان به همان زیبایی دیگر روکش های سرامیکی نیز ساخت.

سایر تفاوت‌های روکش زیرکونیا با دیگر روکش های سرامیکی عبارتند از:

• از نظر مقاومت، روکش زیرکونیا بسیار مقاوم تر از دیگر روکش‌های سرامیکی هستند.
• طول عمر و ماندگاری زیرکونیا معمولا بیشتر از سرامیک های دیگر است
• روکش های سرامیکی دیگر بیشتر دچار آسیب و شکستگی می‌شوند
• با ضخامت نازکتر، روکش های زیرکونیومی ظاهری بهتر دارند

پاسخ به سوالات رایج درباره روکش دندان زیرکونیا