در دندانپزشکی محافظه کارانه، تلاش بر این است تا آنجا که ممکن است، دندان آسیب دیده ترمیم و احیا شود. با این حال گاهی اوقات با روش هایی مانند درمان ریشه (عصب کشی)، پر کردن دندان، بیلداپ دندان و حتی استفاده از روکش های دندانی نمی توان دندان را به شکل و عملکرد قبل از آسیب یا حتی نزدیک به آن برگرداند. در چنین مواردی بهترین درمان پیش رو، کشیدن دندان و جایگزینی آن با ایمپلنت خواهد بود.
چه زمانی نیاز به کشیدن دندان داریم؟
معمولاً موارد زیر، شرایطی هستند که ما را به کشیدن دندان سوق می دهند:
- پوسیدگی بسیار شدید دندان
- شکستگی های بسیار عمیق و غیر قابل ترمیم دندان
- ازدحام و شلوغی دندان ها مخصوصا پیش از درمان های ارتودنسی
- لقی شدید دندان ها ناشی از بیماری پیشرفته لثه
- نهفته یا نیمه نهفته بودن دندان ها (اغلب در خصوص دندان های عقل)
- ایجاد آبسه های پایدار مرتبط با ریشه دندان
- و …..
در صورت نیاز، اگر برای کشیدن دندان به موقع اقدام نشود چه عواقبی در پیش خواهد بود؟
زمانی که دندانپزشک توصیه می کند دندانی کشیده شود، بهترین اقدام کشیدن به موقع آن خواهد بود. افراد ممکن است بتوانند چند ساعت یا چند روز این درمان را به هر دلیلی به تعویض بیندازند و این معمولاً مساله ساز نیست. اما اگر کشیدن دندان برای بیش از چند روز یا چند هفته نادیده گرفته شود ممکن است عواقب جبران ناپذیری برایمان ایجاد کند.
برخی از عوارض عدم کشیدن دندان با وجود توصیه به آن عبارتند از:
- افزایش پوسیدگی
- احتمال شکستگی
- احتمال بروز آبسه‌های حاد
- احتمال وارد شدن آسیب به اعصاب و عروق
- احتمال آسیب دیدن استخوان نگهدارنده دندان
- نهفتگی دندان (یکی از اصلی ترین علت کشیدن دندان عقل)
- احتمال گسترش عفونت
- و …
چه دندانپزشکانی درمان کشیدن دندان را انجام می دهند؟
درمان کشیدن دندان معمولاً توسط دندانپزشک عمومی انجام می شود. زمانی که دندان در وضعیت معمولی بوده و بیشتر نسج آن در بالای خط لثه قابل دسترس باشد، یک دندانپزشک عمومی به خوبی اقدام به کشیدن آن خواهد کرد. متخصص و جراح لثه، متخصص پروتزهای دندانی و جراح دهان و دندان نیز دندانپزشکانی هستند که درمان کشیدن دندان را به خوبی و با مهارت بالا انجام می دهند.
به طور کلی هرچه کیس درمانی در وضعیت عادی تری قرار داشته باشد، افراد می توانند نزد دندانپزشکان عمومی مراجعه کنند. در مواردی که مشکل حادی در خصوص کشیدن دندان وجود داشته باشد، معمولا دندانپزشکان عمومی شما را به یک متخصص لثه، متخصص پروتزهای دندانی و یا یک جراح دهان و دندان ارجاع خواهند داد.
چطور خود را برای کشیدن دندان آماده کنیم؟
معمولا افراد زمانی تصمیم می‌گیرند برای کشیدن دندان به دندانپزشک مراجعه کنند که درد شدیدی دارند. در چنین وضعیتی افراد صرفا می خواهند هرچه سریع تر درمان را شروع کنند و بنابراین هیچ اقدام خاص دیگری انجام نمی دهند. با این حال خود شخص یا اطرافیان او می توانند با انجام موارد زیر، به پیشبرد هرچه بهتر درمان کمک کنند:
- شستشوی دهان و دندان
- مصرف مسکن و آرامبخش قبل از مراجعه به مطب دندانپزشک
- یافتن یک کلینیک دندانپزشکی و رزرو نوبت در اولین فرصت
- اجتناب از خوردن غذا چند ساعت قبل از مراجعه (زیرا اگر بیمار کیس جراحی باشد، بهتر است قبل از آن چیزی نخورده باشد)
- آماده کردن مدارک مرتبط با سوابق پزشکی (مثل داشتن سابقه حساسیت به غذا، دارو و یا موارد دیگر)
- پرسیدن سوالات در خصوص مدیریت شرایط از پرسنل کلینیک تا شروع درمان
روش کشیدن دندان چگونه است؟
بسته به وضعیت دندان بیمار، روش های کشیدن و خارج کردن دندان آسیب دیده متفاوت است. به طور کلی به دو روش دندان را از دهان خارج می کنند. دندان آسیب دیده یا با روش معمولی و مرسوم خارج می شود یا با روش جراحی کشیده می شود.
روش معمولی (simple extraction)
خوشبختانه در بیشتر موارد، دندان ها با این روش کشیده می شوند. در واقع دندان هایی که بیرون از لثه هستند و بخش زیادی از آن ها مستحکم است با این روش به خوبی کشیده می شوند. دندانپزشک ابتدا ناحیه اطراف دندان مورد نظر را بی حس می کند و بعد از ایجاد بی حسی، با کمک فورسپس و الواتورها، درمان را پیش می‌برد. دندانپزشک با کمک الواتور (elevator) دندان را شل کرده و با کمک فورسپس (forceps) آن را خارج می کند.
حین تلاش برای شل و خارج کردن دندان از استخوان آلوئولار (استخوان نگهدارنده دندان)، ممکن است فشار قابل توجهی احساس کنید که این طبیعی است و معمولا موجب درد شما نخواهد شد. اما اگر از آن مطلع باشید بهتر است.
روش جراحی (Surgical extractions)
دندان هایی که به اندازه کافی از لثه بیرون نیامده اند و یا در صورت بیرون بودن، ساختمان مستحکمی ندارند گزینه مناسبی برای خارج شدن به روش معمولی نیستند. این دندان ها باید با روش جراحی کشیده شوند.
در طول درمان کشیدن دندان با روش جراحی، ممکن است بسته به موقعیت دندان برشی بر روی لثه ایجاد شود. سپس لثه کنار زده می شود تا دندان و ریشه آن بیشتر در معرض دید قرار بگیرد. آنگاه با کمک ابزارهای دندانپزشکی دندان خارج می شود. چنانچه دندان در موقعیت پیچیده و بسیار غیر معمولی قرار داشته باشد، ممکن است دندان به قطعات کوچکتری تقسیم شده و سپس قطعات از حفره آلوئولار خارج شوند.
آیا کشیدن دندان درد دارد؟
از آنجا که قبل از شروع درمان، لثه و اعصاب مرتبط با دندان بی‌حس می شوند، پاسخ به سوال آیا کشیدن دندان درد دارد، قطعا خیر خواهد بود. اما باید توجه داشته باشید که ممکن است در روش جراحی مقداری احساس ناراحتی یا فشار داشته باشید که البته بسیار طبیعی و زودگذر خواهد بود. چنانه متخصص تجربه و مهارت کافی داشته باشد، شما حتی همین مقدار اندک ناراحتی را نیز تجربه نخواهید کرد.
مدت زمان کشیدن دندان چقدر است؟
چنانچه به روش معمولی بخواهید دندان را خارج کنید نباید بیشتر از چند دقیقه زمان نیاز داشته باشید. با احتساب مدت زمان تزریق بی حسی تا زمان اتمام درمان معمولا 10 تا 20 دقیقه زمان نیاز است که به محل دندان و تعداد ریشه‌ها و طول آن‌ها در استخوان فک بستگی دارد. همین مدت زمان در روش جراحی بیشتر خواهد شد زیرا بی‌حسی بیشتری تزریق شده و مدت زمان خارج کردن دندان نیز زیاد است. ممکن است بین 30 دقیقه تا 1 ساعت زمان نیاز باشد تا کشیدن دندان با روش جراحی به اتمام برسد.
مراقبت های بعد از کشیدن دندان به چه صورت است؟
دندانپزشک بعد از اتمام پروسه، محل دندان کشیده شده را پک می کند. این کار با کمک گاز استریل تا شده انجام می شود. شما میبایست گاز را بین دندان های فک بالا و پایین خود فشار دهید. این کار به کاهش میزان خونریزی لثه بعد از کشیدن دندان کمک زیادی می کند. همچنین موجب تشکیل بهتر لخته خون برای بهبودی سریع تر خواهد شد.
دندانپزشک برای شما داروهای مسکن و آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد. همچنین دستورالعمل هایی برای بهبودی بهتر را برایتان توضیح خواهد داد.
جای خالی دندان کشیده شده را چطور پر کنیم؟
بعد از کشیدن دندان، جای آن ترمیم می شود اما به هر روی جای آن خالی خواهد بود. جای خالی دندان می تواند در درازمدت مشکلاتی برای سلامت دهان و دندان ایجاد کند. مثلا یکی از رایج ترین مشکلات، تحلیل رفتن استخوان نگهدارنده دندان است. زیرا این استخوان تا زمانی که دندان حضور داشت، از آن پشتیبانی می‌کرد، اما اکنون که دندان غایب است، به مرور زمان تحلیل می رود. نامرتب شدن دندان های مجاور، بر هم خوردن توازن و تعادل طرح لبخند و کاهش کیفیت عملکرد صحبت کردن و جویدن نیز از جمله مشکلات غایب بودن دندان هاست
برای پیشگیری از بروز این مشکل دندانپزشکان توصیه می کنند که افراد، جای خالی دندان را در وهله اوا با ایمپلنت پر کنند. اگر به هر دلیل فرد قادر به انجام درمان ایمپلنت نیست می توان از روش های پروتزی مانند بریج دندان و یا پروتز پارسیل استفاده کرد.
