در چه مواقعی باید به متخصص درمان ریشه مراجعه کرد؟

در این نوشتار تلاش شده تا درباره متخصص درمان ریشه و اقداماتی که برای مراجعان انجام می دهد توضیحاتی ارائه شود. همچنین در انتهای همین مقاله توضیح داده شده که چرا به جای استفاده از “متخصص عصب کشی دندان” بهتر است از “متخصص درمان ریشه” استفاده شود.

متخصص درمان ریشه کیست؟

مخصص درمان ریشه یا اندونتیست، دندانپزشکی است که در تشخیص و درمان بیماری‌ها و آسیب‌های ریشه دندان‌ها و بافت های درون آن تخصص دارد. این دندانپزشک با استفاده از تصویربرداری و بکارگیری تکنیک های دندانپزشکی، مشکلات پالپ و ریشه دندان را تشخیص داده و درمان می کند.

چرا ممکن است به یک اندودنتیست نیاز داشته باشیم؟

با اینکه افراد می توانند بعد از درد شدید و یا پوسیدگی های بسیار عمیق به نزد یک متخصص اندو مراجعه کنند، اما کمتر پیش میاید افراد مستقیما به یک متخصص درمان ریشه مراجعه کنند. آن ها غالبا توسط یک دندانپزشک عمومی یا یک متخصص دیگر به اندودنتیست ها ارجاع داده می شوند.

در واقعا دندانپزشک با توجه به نتایج معاینه و گرافی های تهیه شده و وضعیت دندان، تصمیم می گیرد بیمار را به یک اندودنتیست ارجاع دهد. زیرا ممکن است وضعیت موجود نیاز مبرمی به دانش و مهارت این متخصص داشته باشد.

به عنوان مثال برای مدیریت هریک از شرایط زیر ممکن است نیاز باشد تا به یک اندودنتیست مراجعه شود:

دریافت مشاوره و معاینه تخصصی (Consultation and Diagnosis)

به دلیل وجود شبکه عصبی گسترده در داخل حفره دهان و در مجاورت آن، گاهی ممکن است دردِ مربوط به یک دندان آسیب دیده در صورت، گوش، سر و یا حتی در اطراف دندان های دیگر احساس شود. بنابراین گاهی اوقات تشخیص منشاء درد در دهان و مخصوصاً در ارتباط با دندان ها کار آسانی نیست.

در چنین مواردی متخصص درمان ریشه می تواند با دقت بیشتری منشاء درد را پیدا کند و در خصوص روش های درمان به شما مشاوره بدهد. بنابراین چنانچه دندان درد مزمنی تجربه می کنید می توانید مستقیما برای یک ویزیت تخصصی و دریافت مشاوره درمان به یک اندودنتیست مراجعه کنید.

درمان آسیب ها و شکستگی های عمقی دندان (Dental injuries)

دندان‌ها شامل بافت های پوششی (مینا و عاج) و بافت های داخلی مثل عروق و اعصاب (پالپ) هستند. در صورت شکستگی یک دندان، علاوه بر آسیب به بافت پوششی، ممکن است بافت داخلی دندان نیز تحت تأثیر قرار گیرد. اگر شکستگی دندان به قدری شدید و عمقی باشد به طوری که راهی به پالپ باز کند، بافت داخلی دندان نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد و احتمالاً موجب التهاب و درد شدید خواهد شد.

البته چنانچه شکستگی جزئی بوده و فقط سطوح پوششی را تحت تاثیر قرار دهد، می توان به یک متخصص ترمیمی و زیبایی و یا یک دندانپزشک عمومی باتجربه مراجعه کرد. آن ها با دقت شکستگی را ترمیم می کنند. اما برای درمان شکستگی های عمقی و پیچیده دندانی، بهتر است به یک متخصص درمان ریشه یا اندودانتیست مراجعه کنید. این دندانپزشک با استفاده از تجهیزات پیشرفته، می‌تواند بافت داخلی دندان را ارزیابی کرده و در صورت لزوم، ریشه دندان را نیز درمان کند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره ترمیم دندان شکسته

درمان ریشه دندان یا روت کانال تراپی (Root canal therapy)

زمانی که بافت داخلی دندان (پالپ) به دنبال پوسیدگی شدید دندان دچار التهاب یا عفونت شود، دندانپزشک عمومی و یا سایر متخصصان دندانپزشکی شما را به یک اندودنتیست ارجاع می‌دهند تا برای شما درمان ریشه یا روت کانال تراپی انجام شود.

در این روش، اندودانتیست به دقت پالپ عفونی را حذف کرده، کانال ریشه را تمیز و ضدعفونی می کند و در نهایت آن را با مواد خاصی پر خواهد کرد.

گرچه دندانپزشک عمومی نیز می‌تواند درمان ریشه دندان یا به اصطلاح عامه (عصب کشی دندان) را انجام دهد، اما در مواردی که دسترسی به ناحیه درمان محدود است و یا سیستم کانال‌های ریشه دندان پیچیده‌تر است، دندانپزشک عمومی ممکن است تصمیم بگیرد که بیمار را به یک متخصص درمان ریشه معرفی کند. با توجه به این که اندودانتیست‌ها در مدیریت درد بسیار متخصص هستند، انجام درمان توسط آن ها به گونه‌ای عالی، بی‌درد و راحت تر خواهد بود.

درمان مجدد ریشه (Retreatment)

اگرچه نادر است، اما گاهی اوقات، یک دندان درمان ریشه شده ممکن است بهبود پیدا نکند یا به هر دلیلی دچار درد شود. در واقع گاهاً دندان در ابتدا به درمان ریشه پاسخ می‌دهد، اما بعد از مدتی درد یا عفونتش مجدداً شروع می‌شود. در این موارد، دندان باید مجدداً درمان ریشه شود.

درمان دوباره ریشه دندان به طور معمول به دو جلسه نیاز دارد، اما تعداد ویزیت‌ها بسته به موارد خاص متفاوت است. انجام درمان دوباره ریشه برای دندانی که قبلاً درمان شده، معمولاً نسبت به درمان اولیه دشوارتر است. درمان مجدد این ریشه ها معمولاً دارای موانع خاصی است که پیچیدگی ها و چالش های خودش را دارد بنابراین توصیه می شود در این شرایط به جای دندانپزشک عمومی به یک متخصص درمان ریشه مراجعه شود.

بیشتر بخوانید: همه چیز درمان ریشه مجدد و بررسی علل عدم موفقیت درمان ریشه قبلی

جراحی اندودنتیک (Endodontic surgery)

چنانچه از طریق کانال ریشه نتوان به عفونت داخلی دسترسی یافت و یا در حالتی که درمان مجدد عصب کشی امکان پذیر نباشد، متخصص درمان ریشه اقدام به جراحی ریشه می کند. جراحی ممکن است با 3 تکنیک  کورتاژ آپیکال، آپیکوکتومی و پر کردن رتروگراد انجام شود و قاعدتا انجام آن نیاز به دانش، مهارت و تجربه بسیار زیاد یک اندودنتیست خواهد داشت.

انجام این جراحی می تواند به حفظ و ماندگاری طولانی مدت دندان آسیب دیده کمک کند. اگر مراجع مایل باشد که دندان طبیعی خود را حفظ کند می تواند در این خصوص با یک متخصص درمان ریشه خوب صحبت کند.

اندودنتیست ها در چه مراکزی فعالیت می کنند؟

متخصصان درمان ریشه معمولا در مطب های شخصی و یا در کلینیک های دندانپزشکی بزرگتر به مراجعان خدمات ارائه می دهند. معمولا در یک کلینیک دندانپزشکی بزرگ حداقل یک متخصص درمان ریشه وجود دارد تا با همکاری سایر دندانپزشکان پاسخگوی نیازهای مراجعان باشند.

چطور یک متخصص درمان ریشه پیدا کنیم؟

اولین روش برای یافتن یک اندودنتیست، درخواست ارجاع از یک دندانپزشک عمومی است. شما می توانید از دندانپزشک خود بخواهید که در صورت نیاز شما را به متخصصی قابل اعتماد و متبحر که می شناسد ارجاع دهد.

جستجو در دندانپزشکان از طریق سایت سازمان نظام پزشکی و یا انجمن های مرتبط با متخصصین درمان ریشه ایران نیز ایده خوبی برای یافتن تعدادی متخصص در نزدیکی محل زندگی شما است.

همچنین با جستجو در اینترنت می توانید لیستی از متخصصان را پیدا کنید و از طریق تماس یا مراجعه مستقیم برای شروع درمان خود نزد یکی از این متخصصان اقدام کنید.

حین پیدا کردن یک متخصص درمان ریشه خوب به چه نکاتی توجه کنیم؟

تلاش کنید پیرامون مشکلات ریشه دندان انتخاب یک متخصص را در اولویت قرار دهد. برای مسائل پیچیده مراجعه به متخصص بهتر است زیرا دانش و مهارت متخصصان بسیار بیشتر از هر دندانپزشک غیرمتخصص دیگری است. این متخصصان به صورت روزانه با کیس ها و موارد مختلفی روبرو هستند و به اندازه کافی در مدیریت مسائل مرتبط با ریشه دندان آگاه هستند.

چرا به اندودنتیست ها متخصص عصب کشی گفته می شود؟

متاسفانه اصطلاح عصب کشی به اشتباه در میان مردم جا افتاده است. از آنجا که در برخی از فرآیندهای درمان ریشه بافت پالپ آلوده که ممکن است شامل اعصاب نیز باشد، برداشته می شود، برخی از مردم به اشتباه اصطلاح عصب کِشی و یا عصب کُشی را بکار می برند و به متخصصی که این اقدام را انجام می دهد نیز گفته می شود متخصص عصب کشی.

این در حالیست که اصطلاح درست “درمان ریشه دندان” است و به دندانپزشکی که در این زمینه تخصص دارد، اندودنتیست یا متخصص درمان ریشه گفته می شود. بنابراین بهتر است از استفاده از اصطلاح نادرست متخصص عصب کشی اجتناب شود.