موکوسل دهان چیست و چطور آن را به صورت قطعی درمان کنیم؟

موکوسل های دهانی ضایعاتی بسیار رایج هستند و می توانند باعث ناراحتی و آزار کسانی شوند که به صورت مکرر آن ها را تجربه می کنند. در این مقاله، هر چیزی که باید در مورد موکوسل دهان بدانید، از جمله علل، علائم، گزینه های درمانی و تکنیک های پیشگیری را به زبان ساده مورد بررسی قرار داده ایم.

موکوسل دهان چیست؟

موکوسل دهان (oral mucocele) که به عنوان کیست مخاطی (mucous cyst) نیز شناخته می شود، کیسه کوچک و تاول مانند پر از مایع است که در داخل حفره دهان ایجاد می شود.

کیست مخاطی دهان معمولاً به صورت یک برآمدگی سفید یا نیمه شفاف ظاهر می شود که معمولاً در سطح داخلی لب پایین (کیست لب)، کف دهان یا گونه داخلی دیده می شود. این کیست ها معمولاً بی ضرر و بدون درد هستند، اما اگر در غذا خوردن یا صحبت کردن  اختلال ایجاد کنند، می توانند آزاردهنده شوند.

نکته مهم در خصوص این ضایعات آن است که ممکن است با آفت دهان یا آبسه دندان اشتباه گرفته شود. این ضایعات با موارد گفته شده بسیار متفاوت هستند و علائمشان معمولاً جدی تر و آزاردهنده تر از کیست است.

علل موکوسل دهان چیست؟

کیست مخاطی دهانی عمدتاً در اثر ضربه یا آسیب به غدد بزاقی در دهان ایجاد می شوند. این ضربه می تواند به دلیل گاز گرفتن تصادفی لب یا گونه، مکیدن شدید لب ها یا گونه ها، برخی درمان های دندانپزشکی یا حتی رفتارهای معمولی مانند جویدن لب و گونه رخ دهد. هنگامی که مجرای غدد بزاقی آسیب می بیند یا مسدود می شود، بزاق جمع می شود و یک کیست در آن ناحیه تشکیل می دهد که در نتیجه آن موکوسل دهان ایجاد می شود.

علائم موکوسل دهان چیست؟

شایع ترین علامت موکوسل دهان، وجود تورم بدون درد و پر از مایع در دهان است. کیست معمولاً در لمس نرم است و ظاهری تقریبا نیمه شفاف دارد. ممکن است اندازه آن متفاوت باشد و از چند میلی متر تا یک سانتی متر یا بیشتر متغیر باشد. در برخی موارد، موکوسل یا کیست لب پایین ممکن است پاره شود و باعث آزاد شدن جزئی مایع و بهبود متعاقب آن شود. با این حال، در صورت عدم رسیدگی به علت زمینه ای، می تواند مجددا عود کند.

تشخیص علل اصلی موکوسل دهان چگونه است؟

موکوسل دهان اغلب از طریق معاینه فیزیکی توسط یک دندانپزشک یا حتی به صورت چشمی توسط خودتان نیز قابل تشخیص است. به هر حال دندانپزشک به راحتی می تواند ظاهر و محل کیست را شناسایی کنند و درباره علل آن اظهار نظر کند. در برخی موارد، بیوپسی ممکن است برای اینکه دندانپزشک مطمئن شود ضایعه خطرناک نیست گرفته می شود.

درمان موکوسل دهان چیست؟

در بسیاری از موارد، موکوسل های دهان خود به خود و بدون هیچ مداخله ای برطرف می شوند. با این حال، اگر کیست باقی بماند یا باعث ناراحتی مزمن شود، چندین گزینه درمانی در دسترس است.

یکی از روش‌های رایج درمان موکوسل دهان اعمال پماد یا ژل کورتیکواستروئیدی روی کیست است که به کاهش التهاب و بهبودی آن کمک می‌کند. گزینه دیگر استفاده از کرایوتراپی است که در آن کیست با نیتروژن مایع منجمد می شود تا از بین برود. لیزر درمانی و کوتریزاسیون (کوتر کردن) نیز روش های موثری برای از بین بردن و درمان موکوسل دهان هستند.

درمان خانگی کیست لب چیست؟

در حالی که داروهای خانگی ممکن است یک درمان تضمینی برای کیست مخاطی دهانی ارائه نکنند، اما می توانند به کاهش علائم و بهبودی کلی کمک کنند. یکی از درمان‌های خانگی محبوب، شستشوی دهان با آب نمک گرم است که می‌تواند ناحیه دردناک را تسکین دهد و به روند بهبودی کمک کند.

همچنین استفاده از ژل آلوئه ورا یا ژل زخم دهان بدون نسخه روی موکوسل نیز ممکن است باعث تسکین آن شود. با این حال، همیشه مهم است که قبل از امتحان هر گونه درمان خانگی با یک دندانپزشک مشورت کنید.

جراحی موکوسل دهان

در مواردی که درمان های محافظه کارانه با شکست مواجه می شوند یا کیست مخاطی دهانی به طور مداوم عود می کند، ممکن است برداشتن آن به جراحی ضروری باشد. این روش معمولاً توسط جراح دهان یا دندانپزشک باتجربه انجام می شود و شامل برداشتن کیست و ترمیم مجرای آسیب دیده غدد بزاقی است. جراحی کیست مخاطی معمولاً یک روش سریع و ساده است و دوره نقاهت آن معمولاً حداقلی است.

با عود موکوسل دهان چه کنیم؟

در حالی که کیست لب و سایر کیست های مخاط دهان را می توان با موفقیت درمان کرد، اما در صورت عدم توجه به علت زمینه ای، خطر عود مجدد آن ها وجود دارد. شناسایی و رسیدگی به هر عادت یا رفتاری که ممکن است در ایجاد موکوسل دهانی نقش داشته باشد، در این خصوص بسیار مهم است. به عنوان مثال، اگر علت گاز گرفتن لب یا گونه باشد، تمرین تکنیک‌های کاهش استرس یا استفاده از محافظ دهان می‌تواند به جلوگیری از وقوع در آینده کمک کند.

عوارض مرتبط با موکوسل لب و سایر کیست های مخاط دهان چیست؟

در حالی که موکوسل هانی به طور کلی بی ضرر هستند، اما ممکن است در موارد خاصی عوارض ایجاد کنند. مثلا اگر کیست عفونی شود، می تواند منجر به درد، تورم و افزایش خطر انتشار عفونت به بافت های اطراف شود.

در موارد نادر، کیست مخاطی ممکن است به شرایط جدی‌تری مانند سرطان دهان تبدیل شود. از این روی نظارت بر هر گونه تغییر در اندازه، رنگ یا بافت موکوسل دهانی ضروری است و در صورت نگرانی به دنبال مشاوره پزشکی حرفه ای است.

آیا کیست مخاط دهان در کودکان نیز بروز می دهد؟

بله موکوسل دهان می تواند افراد را در هر سنی از جمله کودکی تحت تاثیر قرار دهد. کودکان بیشتر مستعد گاز گرفتن تصادفی لب یا گونه هستند که این مساله می تواند منجر به ایجاد موکوسل دهان شود. اگر کودک شما کیست لب یا سایر کیست های مخاطی دهانی دارد، مهم است که آن را به دقت تحت نظر داشته باشید و در صورت وجود علائم نگران کننده یا ادامه یافتن کیست، به پزشک مراجعه کنید.

پاسخ به سوالات رایج درباره کیست لب و سایر کیست های مخاط دهان