دندان‌های ما واقعاً شگفت انگیز هستند. ما به طور مداوم از آنها استفاده می‌کنیم و آنها همواره با نیروهای مختلفی در طول زندگی روبرو هستند. دندان ها در برابر این فشارها فوق العاده مقاومند اما شوربختانه، آن ها افسانه ای و شکست ناپذیر نیستند. دندان با وجود داشتن مقاومت بالا، ممکن است دچار آسیب شده و نیاز به ترمیم پیدا کند و ما در این صفحه درباره انواع ترمیم‌های دندان بر اساس میزان آسیب دیدگی‌شان توضیحاتی ارائه داده‌ایم. بیایید از آغاز با پر کردن دندان که جزءِ رایج ترین ترمیم‌های دندانپزشکی است شروع کنیم.
1. پر کردن دندان
رایج ترین نوع ترمیم در دندانپزشکی، پر کردن دندان است. این درمان معمولا برای دندان هایی انجام می شود که به دنبال پوسیدگی دچار آسیب شده اند. اما آسیب هنوز متوجه پالپ دندان نشده است یا اصطلاحاً هنوز به عصب نرسیده باشد (عفونت دندان رخ نداده). به عبارتی سطوح و نواحی مختلف دندان پوسیده شده و دچار تحلیل مینا گردیده اما نیازی به درمان ریشه نیست.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، نداشتن رژیم غذایی سالم و متعادل، عادات نادرستی مانند دندان قروچه و … باعث شکل گیری پوسیدگی و آسیب به دندان ها می شود. و اگر چنین شد نیاز به برداشتن پوسیدگی و پر کردن دندان با موادی همچون کامپوزیت، آمالگام و … خواهد بود.
چه افرادی نیاز به پر کردن معمولی دندان دارند؟
به اینفوگرافی زیر نگاه کنید. این صرفاً یک تصویر شماتیک از انواع پوسیدگی‌های رایج دندانی است. مطابق تصویر، بر اساس اینکه محل و میزان پوسیدگی چقدر است، ترمیم های کلاس 1 تا 6 برای دندان انجام می شود. در واقع اگر شما هر یک از وضعیت های زیر را در خصوص دندان های خودتان تجربه می کنید، دندانپزشک برای شما پر کردن دندان مرسوم و معمولی را انجام خواهد داد.
هیچ چیزی جای ویزیت حضوری با یک متخصص ترمیمی و زیبایی دندان را نمی گیرد اما شما می توانید با یک مشاوره تلفنی در خصوص ترمیم مناسب دندان آسیب دیده خود به صورت رایگان از متخصصین آرتمان درمان مشاوره دریافت کنید.
برای پر کردن دندان از چه موادی استفاده می‌شود؟
از دیرباز موادی همچون آمالگام و طلا برای پر کردن دندان مورد استفاده قرار می گرفتند. با گذشت زمان و در حال حاظر به جز این دو ماده، از کامپوزیت، سرامیک، گلاس آیونومر و سایر مواد دیگر نیز برای ترمیم دندان استفاده می شود.
برای پر کردن دندان آمالگام بهتر است یا کامپوزیت؟
تا چند سال پیش آمالگام به عنوان یک پر کننده مقاوم و کم هزینه یکی از مهم ترین و رایج ترین مواد ترمیمی بود. اما با روی کار آمدن موادی مانند کامپوزیت، کاربرد آمالگام کمتر شده. حتی در برخی از کشورها مانند انگلیس، استفاده از آمالگام به دلیل عوارض احتمالی محدود شده است. به نظر می رسد کامپوزیت رزین با ظاهر طبیعی و اتصال بهتر به دندان در حال حاظر بهترین ماده پر کننده دندان باشد. هرچند که دوام آن به اندازه آمالگام نیست.
مدت زمان پر کردن دندان چقدر است؟
اینکه مدت زمان پر کردن دندان چقدر است به عوامل زیر بستگی دارد:
- نوع و موقعیت دندان
- میزان، عمق و گستردگی پوسیدگی
- نوع ماده پر کننده
- تخصص و مهارت دندانپزشک
- صبر و حوصله دندانپزشک
بر اساس این فاکتورها می توان انتظار داشت که مدت زمان پر کردن یک دندان بین 20 تا 60 دقیقه طول بکشد.
عوارض پر کردن دندان چیست؟
اگر واقعا کاندید ترمیم دندان با مواد پر کننده باشید و همه چیز خوب پیش برود هیچ عوارضی در انتظارتان نخواهد بود. تنها در برخی موارد (مانند زمانی که به یک ماده پر کننده حساسیت داشته باشید) ممکن است عوارضی تجربه شود. اما چون پیش از ترمیم ارزیابی های لازم انجام می شود نباید نگران این موضوع بود.
همچنین در برخی موارد ممکن است پر کردگی بیش از اندازه استفاده شده و با دندان های دیگر (مخصوصاً دندان های مقابل) هماهنگ نبوده و هنگام جویدن درد و ناراحتی ایجاد شود. این مورد نیز نادر است چون دندانپزشک قبل از اتمام درمان، حتما از انطباق کامل ماده ترمیمی با دندان مورد نظر اطمینان حاصل می کند.
عمر دندان پر شده چقدر است؟
در جدول زیر می توانید طول عمر دندان پر شده با مواد ترمیمی رایج را مشاهده کنید:
| نوع ماده پر کننده | طول عمر و ماندگاری |
|---|---|
| آمالگام | 15 سال |
| کامپوزیت | 7 سال |
| سرامیک | 15 سال |
| گلاس آیونومر | 5 سال |
لازم به ذکر است که قبل از اینکه ماده پر کننده برای دندان مراجع استفاده شود، در خصوص تمامی مواد پر کننده موجود، نحوه نگهداری و مراقبت از آن ها و طول عمرشان توضیحات کاملی ارائه می شود. اگر برای مراجع پر کننده مناسبی انتخاب شود و ایشان بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنند می توان انتظار داشت عمر دندان پر شده زیاد باشد.
نمونه درمان پر کردن دندان
در این تصویر یکی از دندان در سطح جونده دچار پوسیدگی شده است. در این مورد پس از رفع علائم پوسیدگی و بخش های آسیب دیده، حفره باقی مانده با کامپوزیت پر شده است.
2. درمان ریشه
زمانی که آسیب وارد شده به دندان (ناشی از پوسیدگی و دیگر عوامل) گسترده و عمقی باشد، بعید است بتوان با پر کردن دندان به روش مرسوم، آن را ترمیم و احیا کرد. چنانچه بر اثر گستردگی آسیب وارده، پالپ دندان تحت تاثیر قرار گرفته باشد، حتما باید درمان ریشه انجام شود.
درمان ریشه یا عصب کشی دندان یک پروسه تخصصی است که می تواند توسط دندانپزشک عمومی و یا متخصص درمان ریشه (اندودنتیست) انجام شود. پس از آنکه این درمان انجام شد، آنگاه می توان برای تقویت دندانِ درمانِ ریشه شده، آن را پر کرده و یا با سایر روش های دیگر از جمله (بیلداپ دندان، لمینت، ونیر کامپوزیت و روکش) ترمیم کرد.
در ادامه بعد از بررسی یک نمونه درمان ریشه انجام شده در آرتمان درمان، برای هر کدام از روش های نامبرده که برای ترمیم دندان های درمان ریشه شده و آسیب دیده در نظر گرفته می شوند توضیحات بیشتری ارائه شده است.
نمونه درمان ریشه با گرافی
در این تصویر دندان مراجعی را مشاهده می کنید که به دلیل پوسیدگی گسترده نیاز به درمان ریشه داشت. پس از اینکه درمان ریشه انجام شد و سپس با بیلدپ کامپوزیت، دندان ترمیم شده است.
3. بیلداپ دندان
بیلداپ (Buildup) یعنی بازسازی دندان. این پروسه یکی از بهترین درمان های ترمیمی در دندانپزشکی است که متاسفانه آنطور که باید توسط مراجعان شناخته شده نیست. با کمک بیلداپ می توان یک دندان با آسیب دیدگی وسیع را بازسازی کرد به طوری که هم عملکرد مناسبی داشته باشد و هم از نظر زیبایی قابل توجه تر باشد.
بیلداپ، درمانی تخصصی و هنرمندانه است که بسیار فراتر از پر کردن دندان و حتی روکش کردن دندان است. متاسفانه بیشتر افراد تصور می کنند که پس از درمان ریشه حتما باید دندان را روکش کرد، این در حالیست که برای روکش کردن بخش زیادی از تاج دندان واقعی حتی اگر سالم باشد، میبایست تراشیده شود. اما بیلداپ نیازی به تراشیدن دندان ندارد و بدون کاستن از نسج دندان، به تقویت و بازسازی آن کمک می کند.
نمونه درمان بیلداپ دندان
در این مورد، دندانی را مشاهده می کنید که درمان ریشه شده و برای آن به جای روکش (که درمانی تهاجمی است)، بیلداپ با کامپوزیت انجام شده. همانطور که مشاهده می کنید دندان شکل بسیار طبیعی و زیباتری به خود گرفته و هیچ بخشی از آن تراشیده نشده است.
4. روکش دندان
روکش (Crown) یکی دیگر از روش های ترمیم دندان است. این، در واقع یک درمان پروتزی به شمار می رود و آخرین راه حل ترمیم تاج دندان در نظر گرفته می شود. زمانی که با پر کردن دندان، درمان ریشه، بیلداپ و … نتوان دندانی را ترمیم و احیا کرد، لاجرم از روکش به عنوان آخرین راه حل درمان استفاده می شود.
روکش دندن یک پروسه نسبتا تهاجمی است و نیاز است که برای نصب آن ضخامت زیادی از تاج دندان (حتی اگر سالم باشد) را تراشید. این درمان جدای از تهاجمی بودن، طولانی مدت است و ممکن است نیاز باشد تا زمان دریافت تاج دندان اختصاصی خود چند هفته صبر کنید.
متاسفانه امروزه روکش ها را بعد از درمان ریشه به عنوان ترمیم در نظر می گیرند این در حالی است که درمان های دیگری مانند بیلداپ دندان، لمینت و کامپوزیت گزینه های بهتری هستند که حتما باید نسبت به روکش در اولویت بالاتری جهت ترمیم در نظر گرفته شوند.
نمونه درمان روکش دندان
در تصویر بالا دندان های قدامی شخصی را مشاهده می کنید که بعد از آسیب، به صورت جداگانه برای هر دندان روکش انجام شده است.
5. لمینت دندان
لمینت دندان نوعی ونیر دندانپزشکی است که بیشتر جنبه زیبایی دارد و در فرآیندهای اصلاح طرح لبخند استفاده می شود. اما در یک موقعیت خاص می توان از لمینت هم برای ترمیم دندان و هم زیبایی طرح لبخند استفاده کرد.
اگر دندان یا دندان های قدامی (جلویی) مراجع دچار آسیب شده باشد و یا اینکه درمان ریشه شده باشند، می توان مستقیما درمان لمینت دندان را انجام داد. زیرا دندان های قدامی در طرح لبخند قرار دارند و اگر مراجع دغدغه زیبایی شناسی داشته باشد با صلاحدید متخصص دندانپزشک می تواند درمان لمینت دندان انجام دهد.
نمونه درمان لمینت دندان
در این مورد دندان ها صرفا با تغییر رنگ، لکه و تحلیل مینای دندان در سطوح جونده دندان روبرو بوده اند و هیچ درمان ریشه ای صورت نگرفته. پس از جرمگیری و تمیز شدن دندان های قدامی، طرح لبخند با لمینت دندان های جلو اصلاح شده است.
6. ونیر کامپوزیت دندان
مشابه با لمینت، ونیر کامپوزیت نیز از خانواده ونیرها است. این یک درمان ترمیمی و زیبایی است که معمولا برای مجموعه ای از دندان های قدامی (در فک بالا یا پایین و یا هر دو) انجام می شود.
زمانی که پوسیدگی و آسیب دندان های قدامی زیاد باشد و نتوان درمان پر کردن دندان های جلویی به روش مرسوم را انجام داد و از طرفی مساله زیبایی نیز مطرح باشد، ونیر کامپوزیت دندان به عنوان یک درمان محافظه کارانه برای مراجع در نظر گرفته می شود. به درخواست بیمار، ونیر کامپوزیت می تواند مشابه با لمینت دندان، پس از درمان ریشه برای دندان های قدامی نیز انجام شود.
نمونه درمان ونیر کامپوزیت دندان
در این مورد تعدادی از دندان های قدامی (جلویی) به شدت دچار پوسیدگی از ناحیه طوق و تاج شده‌‌اند. (در سطح قدامی دندان ها) لکه، تغییر رنگ و تحلیل مینای دندان مشهود است. پر کردن دندان به روش معمول نمی توانسته پاسخگویی میزان آسیب دیدگی و وضعیت کنونی دندان های مراجع باشد. بنابراین طرح درمان ونیر کامپوزیت برای این دندان ها در نظر گرفته شده.
4 پاسخ به "پر کردن دندان + (6) روش دیگر ترمیم دندان آسیب دیده به جز پرکردن"